Portretrecht

Nu we nog een kleine maand op de start van het Formule 1 seizoen moeten wachten komt het nieuws over de recente juridische crash van Verstappen als geroepen. Verstappen lag comfortabel op winst toen hij Picnic via de Rechtbank Amsterdam tot een schadevergoeding van € 150.000,- aan gederfde reclame-inkomsten dwong. Het Hof Amsterdam zet hier deze week een streep door [IEF 19239].

Verstappen kan geen beroep doen op zijn portretrecht en dus zal de schadevergoeding aan Picnic en dus aan winnaar Michiel Muller terugbetaald moeten worden.

Verstappen zette in op het leerstuk dat het portretrecht niet is voorbehouden voor kwesties waarin alle gelaatstrekken zichtbaar zijn en zich ook uit kan strekken tot lookalikes. Hij nam dus een lift van Katja Schuurman, het voormalige boegbeeld van de Gouden Gids, wiens kapsel, houding en hoge hakken vijftien jaar geleden al eens werden misbruikt door het concurrerende bedrijf iLocal.

Hof Amsterdam 2 juni 2020, IEF 19239, RB 3422; ECLI:NL:GHAMS:2020:1410 (Picnic tegen Mavic en Verstappen) Mavic behartigt de zakelijke belangen van autocoureur Max Verstappen en heeft een exclusieve licentie om de intellectuele eigendomsrechten en het portretrecht van Verstappen te promoten en te exploiteren. Picnic is een online supermarkt en publiceerde op Facebook een veelbekeken commercial met een Verstappen-lookalike. De rechtbank Amsterdam oordeelde eerder dat er sprake was van inbreuk op het portretrecht van Verstappen en veroordeelde Picnic tot een schadevergoeding [IEF 17658]. Het hof concludeert dat er geen sprake van inbreuk op het portretrecht van Verstappen is. Het is voor de aanschouwer van de film van Picnic duidelijk dat het niet Verstappen zelf betreft maar dat het gaat om een persiflage. Het enkele feit dat een bekende persoon verzilverbare populariteit geniet brengt niet zonder meer met zich mee dat het in een (reclame)filmpje nadoen van die persoon (zonder dat verwarring optreedt) als onrechtmatig moet worden gekwalificeerd.

Ktr. Rechtbank Rotterdam 1 mei 2020, IEF 19199, IT 3132; ECLI:NL:RBROT:2020:4296 (Boudoir fotoshoot) Gedaagde is bruidsfotograaf en beheert, onder andere, de website. Op 4 september 2017 heeft eiseres deelgenomen aan een in opdracht van eiseres door gedaagde uitgevoerde boudoir fotoshoot, op de website van gedaagde omschreven als ‘een romantische fotoshoot met een sexy randje’. Eiseres stelt dat gedaagde meervoudig inbreuk heeft gemaakt op het portretrecht van eiseres door het verveelvoudigen c.q. publiceren en/of openbaar maken. Gedaagde publiceerde namelijk in totaal 9 in opdracht van eiseres vervaardigde foto’s, zonder nadrukkelijke toestemming van eiseres. Daarnaast maakte gedaagde de foto’s openbaar door middel van plaatsing op de website en/of op social media platforms. Ook stelt ze dat gedaagde aansprakelijk is voor de door eiseres gelden en nog te leiden (immateriële) schade als gevolg van de meervoudige inbreuk op het portretrecht.

Rechtbank Amsterdam 24 juli 2019, IEF 19077 (nabestaanden tegen uitgeverij 2) Eisers zijn nabestaanden met een exclusief portretrecht op foto’s van een familielid. Gedaagde is uitgever van een biografie van het (bekende) familielid, met op de omslag een foto. Voor het gebruik van de foto hebben eisers geen toestemming verleend. In het tussenvonnis [IEF18359] werd geoordeeld dat de onrechtmatigheid van het gebruik van een foto van een bekende Nederlander onvoldoende grond is om openbaarmaking van de biografie te verbieden. In het eindvonnis vordert eisers een redelijke vergoeding. De vordering wordt echter in het eindvonnid niet toegewezen, gezien gedaagde haar verplichtingen van een redelijke vergoeding uit het tussenvonnis al heeft voldaan.

Rechtbank Midden-Nederland 9 januari 2020, IE 18929, IT 2997; ECLI:NL:RBMNE:2020:24 (Eiseres tegen Artiest) Verweerder heeft in zijn theater-show een fragment van Opsporing Verzocht laten zien waarin de stem van eiseres te horen was. Eiseres stelt dat verweerder haar portretrecht heeft geschonden, onrechtmatig gebruik heeft gemaakt van haar persoonsgegevens en haar persoonlijke levenssfeer ex artikel 8 EVRM heeft geschonden. Het portretrecht ziet op een afbeelding van (een deel van) het gelaat van een persoon, zodanig dat de geportretteerde kan worden herkend. De stem valt hier niet onder, waardoor het beroep op het portretrecht in de zin van artikel 21 Auteurswet niet slaagt. De stem is wel te kwalificeren als biometrisch persoonsgegeven en is in dit geval ook te herleiden naar de identiteit van eiseres. De huidige verwerking van dit biometrisch persoonsgegeven valt echter onder de vrijheid van de artistieke uitdrukkingsvorm. Hierdoor kan eiseres geen beroep doen op het vergeetrecht in de zin van artikel 17 Algemene verordening gegevensbescherming. Ten slotte slaagt het beroep op een schending van haar persoonlijke levenssfeer ook niet, omdat dit niet opweegt tegen het recht op vrijheid van meningsuiting in de zin van artikel 10 EVRM. Bepalend hiervoor was het feit dat eiseres geen bezwaar had gehad als er een andere stem werd gebruikt bij dezelfde beelden, terwijl eiseres dan nog steeds wordt geconfronteerd met de herinneringen van de overval.

Hof Amsterdam 8 oktober 2019, IEF 18876; ECLI:NL:GHAMS:2019:3614 (Mavic en autocoureur tegen Karakter) De autocoureur heeft als jongste coureur ooit een Grand Prix gewonnen. Zijn zakelijke belangen worden door Mavic behartigd. Mavic heeft een exclusieve licentie om de intellectuele eigendomsrechten en het portretrecht van de autocoureur te promoten en te exploiteren. Karakter is een uitgeverij en heeft een boek, geschreven door X, uitgegeven. Naast de voorkant van het boek, bestaande uit een foto van de autocoureur, bevat het boek nog acht pagina’s met in totaal zeventien foto’s van de autocoureur. Het auteursrecht op deze foto’s ligt bij derden. Karakter heeft deze foto’s die eerder in verschillende media zijn gepubliceerd, van ANP gekocht. Noch de autocoureur noch Mavic hebben Karakter toestemming gegeven om de foto’s te publiceren.

Ktr. Rechtbank Amsterdam 12 juli 2019, IEF 18590 (Dijkstra tegen Dutch News) Publicatie foto. Inbreuk auteursrecht. Portret. Dijkstra is professioneel fotograaf. Dutch News is een kleinschalig nieuwsplatform. Dijkstra is auteursrechthebbende op de foto ‘Mathijs Bouman’. Dutch News heeft deze foto meerdere malen bij artikelen geplaatst die geschreven zijn door Mathijs Bouman. Dutch News heeft de foto van Mathijs Bouman toegestuurd gekregen. Hij heeft toestemming gegeven om de foto op de website te gebruiken bij de artikelen die door hem geschreven zijn. Dijkstra vordert inbreuk op de auteursrechten. De vordering wordt afgewezen.

Ktr Rechtbank Amsterdam 14 juni 2019, IEF 18541, IT&R 2805; ECLI:NL:RBAMS:2019:4334 (Fotograaf tegen catsuitontwerper) Auteursrecht. Portretrecht. Inbreuk. Een professioneel fotograaf heeft foto’s gemaakt op een boekpresentatie van een derde. Ontwerper ontwerpt en verkoopt catsuits. Op zijn website hebben veertien foto’s gestaan die door de fotograaf zijn gemaakt van de boekpresentatie. De ontworpen catsuit wordt op de foto’s gedragen. De fotograaf heeft verzocht de foto’s te verwijderen vanwege inbreuk op het auteursrecht en verzocht de geleden schade te vergoeden. De ontwerper heeft de foto’s verwijderd, maar de schade niet vergoed. De fotograaf vordert inbreuk op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten en betaling van de schadevergoeding. Inbreuk wordt vastgesteld en de schadevergoeding worden toegewezen.