Auteursrecht  

De voorzieningenrechter van Midden-Nederland heeft in twee recente zaken tussen dezelfde partijen op 25 mei en 4 juni afwijzende oordelen uitgesproken. De partijen zijn broer en zus, beide onderdeel van een familieconcern in optiekproducten. Het geschil gaat over het uitsluitende recht op exploitatie van merken, domeinnamen en webshops. Eiser stelt dat de rechten aan haar toekomen, terwijl gedaagde claimt rechthebbende te zijn.

Rb. Rotterdam 22 maart 2023, IEF 21360; ECLI:NL:RBROT:2023:2542 (Marimecs tegen Holland Shipyards) Marimecs is eiser in deze zaak en is een bedrijf dat schepen ontwerpt. Gedaagde is Holland Shipyards, een werf gespecialiseerd in de bouw en opknapping van schepen. De partijen zijn verwikkeld in een geschil over de intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot een ontwerpovereenkomst voor de bouw van veerboten.

Rb. Amsterdam 12 april 2023, IEF 21357; ECLI:NL:RBAMS:2023:2192 (EOKM tegen Hammy Media) Het Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM) heeft een rechtszaak aangespannen tegen Hammy Media, de exploitant van de pornowebsite 'xhamster.com'. EOKM stelt dat op deze website mogelijk beeldmateriaal wordt getoond dat in strijd is met een eerder vonnis van deze rechtbank, waarin het publiceren van beeldmateriaal waarop personen herkenbaar te zien zijn die (1) heimelijk zijn gefilmd op plekken waar zij zich onbespied wanen, of (2) in de privésfeer seksuele handelingen verrichten zonder hun toestemming wordt verboden. Daarnaast stelt EOKM dat Hammy Media, door publicatie van het onrechtmatige beeldmateriaal, in strijd handelt met het portretrecht van artikel 21 Auteurswet (Aw) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). EOKM vordert een verbod op het onrechtmatige beeldmateriaal jegens Hammy Media.

US Copyright Office 21 februari 2023, IEF 21355; Registration #VAu001480196 (Zaraya of the Dawn) Auteursrecht op kunstwerken die worden gegenereerd door kunstmatige intelligentie (hierna: AI) is een veelbesproken onderwerp. Recentelijk heeft het Amerikaanse Copyright Office een interessante zaak behandeld waarbij de vraag rees of afbeeldingen gegenereerd door AI auteursrechtelijke bescherming kunnen genieten.

Mevrouw Kashtanova maakte haar stripboek 'Zarya of the Dawn' met het programma Midjourney. Midjourney is een software die afbeeldingen genereert op basis van tekst 'prompts' (opdrachten) ingevoerd door de gebruiker. Hoewel deze prompts de richting van de afbeelding bepalen, wordt de uiteindelijke afbeelding gegenereerd door Midjourney. Door een proces van trial-and-error kan de gebruiker honderden prompts invoeren om uiteindelijk het gewenste resultaat te bereiken.

Uit dit proces blijkt dat er sprake is van een gebrek aan controle van de gebruiker over het specifieke eindresultaat. Dit is anders bij andere digitale hulpmiddelen die door kunstenaars worden gebruikt, zoals Adobe Photoshop. Door het bewerken van afbeeldingen via deze programma's kan het eindresultaat uiteindelijk worden beschouwd als een de kunstenaar's 'eigen originele mentale conceptie'.

Op basis van deze kenmerken concludeert het Amerikaanse Copyright Office dat het gegenereerde stripboek door gebruik van Midjourney geen originele werken zijn die auteursrechtelijke bescherming verdienen. Haar auteursrecht op de rangschikking van de afbeeldingen en het verhaal werd echter wel erkend. Hoewel mevrouw Kashtanova claimde dat zij het creatieve proces had geleid, wordt de gebruiker van Midjourney dus niet beschouwd als het 'meesterbrein' achter het eindresultaat.

Rechtbank Gelderland 21 februari 2023, IEF 21354; ECLI:NL:RBGEL:2023:852 (Eiser tegen gedaagden) In een kort geding heeft de eiser, een architect met een eenmanszaak, een vordering ingediend tegen de gedaagden wegens vermeende inbreuk op zijn auteursrecht. De gedaagden hebben samengewerkt met de eiser voor een ontwerp van een woning.

Rechtbank Amsterdam 5 april 2023, IEF 21346; ECLI:NL:RBAMS:2023:2028 (VAAAM tegen EEN Media c.s.) De zaak gaat over het zonder toestemming plaatsen van foto's op verschillende websites. VAAAM stelt Holding, E.E.N. Media, Yourscene, Femmefab en E-talage hiervoor aansprakelijk, maar de rechtbank oordeelt dat alleen Yourscene verantwoordelijk is voor de auteursrechtinbreuk. VAAAM vertegenwoordigt Tippetts, Blaublut, Instar en Avalon in het handhaven van hun auteursrechten, maar heeft onvoldoende bewijs geleverd om te kunnen aantonen dat zij de rechthebbende is van de foto's van Blaublut, Instar en Avalon. In het geval van de foto van Tippetts heeft Yourscene geen bewijs geleverd dat zij toestemming hadden voor het gebruik van de foto op hun website, waardoor zij inbreuk hebben gemaakt op het auteursrecht van Tippetts. De rechtbank veroordeelt Yourscene tot vergoeding van de schade aan VAAAM die Tippetts heeft geleden. VAAAM kan geen zelfstandige vorderingen van auteursrechthebbenden instellen en wordt veroordeeld in de kosten van de procedure van Yourscene.

Rechtbank Amsterdam 23 maart 2023, IEF 21339; 10078116 CV EXPL 22-11253 (Volendam Events tegen gedaagde) Eiser, Volendam Events, is een evenementenbureau in Volendam. Gedaagde heeft een SEO-bedrijf en biedt linkbuildingsdiensten aan. Gedaagde is houder van meerdere domeinnamen die worden gebruikt voor linkbuilding. Gedaagde heeft daarvoor auteursrechtelijk beschermde teksten van eiser overgenomen. Volgens eiser is dit een inbreuk op zijn auteursrecht en is sprake van onrechtmatig handelen. Gedaagde betwist dit en voert aan dat hij niet heeft gewerkt voor de site waarop deze teksten te vinden zijn. Daarnaast stelt gedaagde dat juist eiser inbreuk maakt op de auteursrechten van de concurrent. De rechter oordeelt in het voordeel van eiser. Er is sprake van een inbreuk op het auteursrecht van eiser omdat de websites waarop de gekopieerde teksten te vinden zijn op naam staan van gedaagde. Gedaagde heeft onrechtmatig gehandeld door de teksten van eiser over te nemen en moet de schade vergoeden. Opvallend is dat gedaagde wordt veroordeeld in de kosten die eiser heeft moet maken voor onderzoek naar de herkomst en omvang van de inbreuk. Deze vordering wordt in zijn geheel toegewezen. Ook de gevorderde € 1.000,- wegens reputatieschade wordt geheel toegewezen en worden de volledige proceskosten vergoed.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 28 februari 2023, IT 4244, IEF 21335; ECLI:NL:GHARL:2023:1772 (appellant tegen SIKN) De appellant heeft als vrijwilliger software ontwikkeld voor SIKN, maar de samenwerking is beëindigd. SIKN heeft de computer waarop de server draaide laten formatteren en verkocht, waardoor de appellant geen toegang meer heeft tot de broncode van zijn ontwikkelde software. De appellant eist dat SIKN aan hem de broncode afgeeft of schadevergoeding betaalt en verklaart dat de handelingen van SIKN onrechtmatig zijn. Het Hof oordeelt echter dat SIKN niet verplicht was om de broncode veilig te stellen, omdat de appellant slechts het programmeerwerk heeft gedaan en niet het functionele ontwerp heeft gemaakt. De broncode heeft auteursrechtelijke bescherming en de appellant heeft het auteursrecht daarop niet aan SIKN overgedragen. SIKN had toestemming om de broncodes te gebruiken, maar de licentieovereenkomst is inmiddels beëindigd. Het Hof oordeelt dat SIKN geen verplichting had om de broncode voor de appellant veilig te stellen, en dus is de vordering van de appellant om de broncode terug te geven niet toewijsbaar en slaagt het hoger beroep niet.

Hoge Raad 31 maart 2023, IEF 21332; ECLI:NL:HR:2023:508 (Kwantum c.s. tegen Vitra) De zaak gaat over de vraag of een Amerikaanse designstoel auteursrechtelijke bescherming geniet in Nederland en België als 'werk van toegepaste kunst'. De Hoge Raad heeft vijf vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie over de beperking van het auteursrecht op een werk van toegepaste kunst. De vragen hebben betrekking op de toepassing van de materiële-reciprociteitstoets van artikel 2 lid 7 van de Berner Conventie, en op de vraag of deze in Nederland en België mag worden toegepast op een werk van toegepaste kunst uit een derde land waarvan de auteur geen onderdaan is van een EU-lidstaat. De Hoge Raad wil weten of de situatie binnen de werkingssfeer van het Unierecht valt en wie de beperking van het auteursrecht mag vastleggen. De zaak is geschorst totdat het Hof van Justitie hierover uitspraak heeft gedaan.

Rechtbank Amsterdam 28 maart 2023, IEF 21323; ECLI:NL:RBAMS:2023:1744 (eiser tegen gedaagde) Eiser is een Franse schrijver die regelmatig in de publieke aandacht heeft gestaan met controversiële uitlatingen. Gedaagde is een Nederlandse filmmaker en kunstenaar. Hij maakt onder andere films die vaak controversieel zijn. Partijen hebben een overeenkomst gesloten waarin wordt afgesproken dat gedaagde een erotische film opneemt waar eiser in speelt. Eiser was in de veronderstelling dat het een kunstzinnige film zou worden die pornografische passages zou kunnen bevatten, waarin zou worden gespeeld met waarheid en fictie. Volgens eiser heeft gedaagde hem afgeschilderd als pornoster. In de trailer van de film is gezegd dat eiser in Marokko prostituees zou willen bezoeken. Hij zou in zijn persoonlijkheidsrechten als uitvoerend kunstenaar zijn geschonden en hij zou de overeenkomst hebben vernietigd. Eiser vordert gedaagde te gebieden de trailer van de film verwijderd te houden. In reconventie vordert gedaagde eiser te verbieden publiekelijk mee te delen dat de overeenkomst is vernietigd en hem te veroordelen die overeenkomst na te komen. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is het niet te begrijpen waarom eiser wel heeft meegedaan aan de opnames als hij de overeenkomst echt problematisch vond. Hij had genoeg tijd om terug te komen op de inhoud van de overeenkomst. De voorzieningenrechter oordeelt dat eiser nog steeds is gebonden aan de overeenkomst.