Mediarecht  

Prejudicieel gestelde vragen aan HvJ EU 2 november 2017, IEF 17367; IEFbe 2435; C-622/17 (Baltic Media Alliance) Richtlijn audiovisuele mediadiensten. Via minbuza: Verzoekster (Baltic Media Alliance Ltd) is een omroeporganisatie die de televisiezender NTV Mir Lithuania beheert, en is in het bezit van een vergunning van de bevoegde autoriteit van het Verenigd Koninkrijk (OFCOM). Verzoekster is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk en zendt programma’s uit in Litouwen. Op 19.04.2016 heeft een deskundige van de monitoringdienst van de Litouwse commissie voor radio en televisie (hierna: CRTL) een monitoringrapport opgesteld waarin zij tot de conclusie kwam dat materiaal dat door NTV Mir Lithuania (op 15.04.2016) werd getoond onder het uitzendverbod van artikel 19(1) punt 3 van de Litouwse wet op de informatievoorziening aan het publiek viel, aangezien het programma aanzette tot haat op grond van nationaliteit. Bij besluit van 18.05.2016 heeft de CRTL aan omroepinstellingen opgelegd de televisiezender NTV Mir Lithuania uitsluitend te verspreiden als onderdeel van televisieprogrammapakketten die alleen tegen extra betaling beschikbaar zijn. 

Vzr. Rechtbank Amsterdam 15 december 2017, IEF 17362; ECLI:NL:RBAMS:2017:9593 (Van O tegen Noordkaap) Mediarecht. In de uitzending van Stegeman op de Bres wordt aandacht besteed aan Van O die onder gebruikmaking van valse naam huurovereenkomsten aangaat en daarin illegale activiteiten ontplooit. Het gezicht van Van O is 'gewiped' geweest in eerdere uitzendingen. Hoe dan ook heeft Van O. zich in het verleden beziggehouden met onfrisse praktijken. Noordkaap mag de uitzending laten plaatsvinden, en het gezicht dient te zij te 'wipen', niet zijn volledige naam noemen; ook mag het rijbewijs niet in beeld.

EHRM 7 november 2017, IEF 17358; IEFbe 2432; IT&R 2441; Application no. 24703/15 (Egill Einarsson tegen IJsland). Privacy. Vrijheid van meningsuiting. Een bekende blogger, de heer Einarsson, klaagt over een uitspraak van het IJslandse Hooggerechtshof, waarin werd vastgesteld dat er geen sprake was van laster door de woorden "fuck you rapist bastard" die bij een post op Instagram van de blogger werden geplaatst. Het strafrechtelijk onderzoek naar het plegen van seksueel geweld door deze blogger was net gestaakt. Het EHRM is het niet met de IJslandse rechtbanken eens dat de post een waardeoordeel inhoudt. Het woord 'rapist' is objectief en impliceert een aantijging van verkrachting. Nu het strafrechtelijk proces geseponeerd werd verviel de feitelijke onderbouwing van de aantijging. Het EHRM constateert dat de rechtbanken geen 'fair balance' hebben gevonden tussen het recht van de heer Einarsson op eerbiediging van zijn privé-leven krachtens artikel 8 EVRM en het recht op vrijheid van meningsuiting van de persoon die de opmerking had gepost krachtens artikel 10 EVRM. 

Hof Amsterdam 12 december 2017, IEF 17349; ECLI:NL:GHAMS:2017:5137 (ex-voorzitter YPFDJ Nederland tegen hoogleraar Universiteit Tilburg). Mediarecht. Radio. Vrijheid van meningsuiting. Naar aanleiding van een gepubliceerd artikel is de hoogleraar gevraagd voor een interview, de ex-voorzitter van YPFDJ heeft vervolgens aangifte gedaan van smaad en laster. In kort geding werd o.a. een rectificatie gevorderd, welk werd afgewezen [IEF 15686]. Hoewel de juistheid van de beweringen niet onomstotelijk vast hoeft te staan, bevat het aanwezige feitenmateriaal de nodige aanwijzingen voor de beweringen. Dat de beweringen van een hoogleraar afkomstig zijn, maakt dat er een grotere mate van zorgvuldigheid vereist kan worden dan van de gemiddelde burger. Dit is van onvoldoende gewicht om tot een ander oordeel te komen over de beweringen. Het hof deelt de conclusie van de voorzieningenrechter dat in dit geval het belang van de hoogleraar om zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend te kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken zwaarder weegt dan het belang van de ex-voorzitter om niet lichtvaardig te worden blootgesteld aan verdachtmakingen en zijn belang dat zijn privacy niet onnodig wordt geschonden.

Vzr. Rechtbank Noord-Nederland 7 december 2017, IEF 17338; IT&R 2433; ECLI:NL:RBNNE:2017:4685 (Europees Arabisch Stamboek voor Shagyapaarden, Sportpaarden en Sportpony's tegen Uitgeverij). Column. Rectificatie. Europees Arabisch Stamboek voor Shagyapaarden, Sportpaarden en Sportpony's (EASP) houdt onder andere een stamboek bij van Shagyapaarden en pony's. Gedaagde is een uitgeverij die zich toelegt op berichtgeving over paarden, onder meer op de site horses.nl. In een column uit 2017 is EASP in verband gebracht met fraude bij de uitgifte van paardenpaspoorten. Dit is een ernstige beschuldiging, bovendien geuit in kringen van paardenliefhebbers, waaronder de (aspirant-)leden van EASP. Het is daarnaast niet vast te komen staan dat in het paspoort van de pony stond dat zij een EASP-pony was. Nu niet aannemelijk is geworden dat de rol van EASP meer inhield dan het wettelijk verplicht afgeven van het aangevraagde blanco paspoort, wordt geoordeeld dat, gezien de ernst van de beschuldigingen, waarbij EASP is weggezet als een organisatie die fraude faciliteert en de publieke belangstelling hiervoor, een onrechtmatige daad jegens EASP oplevert. Dat het gepubliceerde artikel een column betreft maakt dit niet anders. Bepaalde aspecten mogen wel worden uitvergroot in een column, maar moeten wel steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal. Gedaagde wordt gehouden een rectificatie op haar website te plaatsen.

Hof Den Haag 5 december 2017, IEF 17325; ECLI:NL:GHDHA:2017:3375 (Adres Pedoseksueel). Mediarecht. In 2015 is een column getiteld: "De burgemeester tobt met een dilemma" verschenen over 4000 euro schadevergoeding te betalen aan de veroordeelde pedoseksueel, waarvan de burgemeester het adres van bekend had gemaakt. De kantonrechter oordeelde dat de column ontegenzeglijk kwetsend was, maar niet nodeloos grievend. Het Hof is het met de kantonrechter [IEF 15765] eens dat de vrijheid van meningsuiting dient te prevaleren op het privacyrecht van de veroordeelde. Hierbij wordt in aanmerking genomen dat er sprake is van een maatschappelijk relevant onderwerp en dat de uitlatingen van de columnist niet de bedoeling had om te kwetsen. Tevens was appellant voor de publicatie van de column al onderwerp geweest van zelfgekozen media-aandacht. Verschillende uitdrukkingen zijn beledigend of sarcastisch (“psychopathische provocateur”, “hij is ziek, zwak en zielig”), maar in de gegeven context niet nodeloos grievend of bedoeld om te kwetsen.

Hof Den Haag 2 oktober 2014, IEF 17307; ECLI:NL:GHDHA:2014:4734 (Stichting Polikliniek De Blaak tegen Care@dvice) Mediarecht. Via Facebook heeft geïntimeerde (oud-medewerker) met personeelsleden van De Blaak gecorrespondeerd over de toekomst van de Polikliniek. Beslissend is niet of de berichten zichtbaar waren voor derden, ook niet voor de zogeheten vrienden van Facebook, maar of de berichten van zodanig aard waren dat zij rekening had behoren te houden dat deze ook ter kennis van anderen zouden geraken. Het beroep op vrijheid van meningsuiting verworpen. Nu geïntimeerde zich kennelijk op het standpunt stelt dat in dit geval het belang van de openbaarheid behoort te overwegen, lag het op haar weg om dit standpunt voldoende te onderbouwen. Voor een contactverbod met de medewerkers bestaat geen goede grond, maar wel een verbod tot het doen van negatieve uitlatingen.

Rechtbank Rotterdam 15 november 2017, IEF 17295; IT&R 2415; ECLI:NL:RBROT:2017:8878 (Uitlatingen over vermeend afperser). Laster. Media. Eiser stelt dat gedaagde diffamerende en onware uitlatingen heeft gedaan via het VPRO radioprogramma Argos en via de websites van BN de Stem, Breda Vandaag en Omroep Brabant. Gedaagde heeft de naam van eiser niet genoemd, of de beschuldigingen aan eiser geadresseerd, maar de beschuldigingen zijn wel, zonder de naam van eiser te noemen, door journalisten gepubliceerd. Gedaagde voert aan dat de beschuldigingen dat eiser gefraudeerd en afgeperst heeft gegrond zijn. Eiser onderbouwt zijn stelling dat er sprake is van onware uitlatingen niet met stukken of concrete feiten. Het feit dat de uitlatingen mede gebaseerd zijn op verklaringen van recenter datum dan de uitlatingen zelf ontneemt niet de kracht van die onderbouwingen. De juistheid van een uitlating kan ook blijken uit onderbouwing van ná de uitlating. Gedaagde heeft de grenzen van de vrijheid van meningsuiting niet overschreden.

Hof Amsterdam 21 november 2017, IEF 17296; IT&R 2416; ECLI:NL:GHAMS:2017:4850 (Appellant tegen SBS c.s.) Privacy. Mediarecht. Appellant heeft een langlopend conflict met zijn buren, welk conflict is behandeld in het SBS-programma "Mr. Visser doet uitspraak". In eerste aanleg werd een uitzendverbod afgewezen [ECLI:NL:RBAMS:2016:7288]. In hoger beroep heeft appellant nog steeds belang bij het uitzendverbod, omdat er een heruitzending van de aflevering kan plaatsvinden. Dat SBS c.s. na het vonnis in eerste aanleg de datum van uitzending heeft vervroegd maakt niet dat zij onjuist gehandeld heeft. Appellant heeft zelf contact gezocht met de makers van het programma. Uit niets blijkt dat hij een cognitieve beperking heeft, ook al stelt hij zelf dat door het jarenlange conflict met de buren hij psychisch en fysiek 'geknakt' is. Aan SBS c.s. komt het recht op vrijheid van meningsuiting toe. Het privacyrecht van appellant wordt medebepaald door het Reglement Bindend Advies, waaraan partijen zich hebben onderworpen, waarin onder meer is opgenomen dat partijen toestemming geven voor de uitzending van de opnames. Voorts heeft appellant zichzelf aangemeld voor het programma en was hij bekend met het programma, dus wist hij zijn toestemming betekende. Er zijn aldus geen omstandigheden die inbreuk op het recht op vrijheid van meningsuiting rechtvaardigen.

Conclusie AG HvJ EU 14 november 2017, IEF 17276; IEFbe 2403; IT 2410; RB 3032; ECLI:EU:C:2017:863 (Schrems tegen Facebook) vgl. IT 1878 . Voor „socinfluencers”, „prosumers” (professionele consumenten) zijn hun persoonlijke accounts op sociale netwerken een onmisbaar instrument voor hun werk. Een consument verliest niet zijn hoedanigheid indien hij – na langdurig gebruik van een particuliere Facebookaccount om zijn rechten uit te oefenen – boeken publiceert, lezingen houdt (soms ook tegen betaling), websites exploiteert, giften inzamelt om de rechten te kunnen uitoefenen. Bevoegdheid in zaken betreffende consumentenovereenkomsten – Begrip ,consument’ – Sociale media –Facebookaccounts en Facebookpagina’s – Cessie van vorderingen door consumenten die woonplaats hebben in dezelfde lidstaat, in een andere lidstaat en in een derde land – Collectief verhaal.