Dossiers

Volledige artikel te lezen op AI-Forum. 
Disney en Universal hebben een rechtszaak aangespannen tegen het AI-bedrijf Midjourney. Volgens de twee Hollywood-giganten heeft Midjourney op grote schaal auteursrechtelijk beschermd beeldmateriaal gebruikt bij het trainen van zijn AI-modellen, zonder daarvoor toestemming te vragen. Op basis daarvan zouden de modellen inbreukmakende output genereren. De zaak raakt aan het bredere juridische debat rond generatieve AI en auteursrecht. De uitkomst kan verstrekkende gevolgen hebben voor zowel de AI-sector als de creatieve industrie. 

De achtergrond
De rechtszaak is aangespannen bij de federale rechtbank in Los Angeles. In de aanklacht stellen Disney en Universal (eisers) dat Midjourney "talloze" beelden uit hun databases heeft gekopieerd en opgeslagen voor trainingsdoeleinden. Daarin bevinden zich iconische personages als Darth Vader (Star Wars), Elsa (Frozen), en de Minions (Despicable Me). De op deze beelden getrainde AI-modellen worden gebruikt om generatieve, inbreukmakende output beschikbaar te stellen aan miljoenen gebruikers via een betaald abonnementensysteem.

De Amerikaanse organisatie Office of the United States Trade Representative (USTR) geeft in het rapport “2024 Review of Notorious Counterfeit Markets” aan hoe omvangrijk het probleem van namaakartikelen is op online marktplaatsen en welke platforms een grote rol spelen bij de handel in namaak.  

In dit artikel bespreken we de belangrijkste bevindingen uit het laatste USTR-rapport over namaak. De focus ligt op de groeiende verkoop van namaakmedicijnen, de positieve ontwikkelingen sinds 2023, en een bijgewerkte ranglijst van de e-commerceplatforms met de meeste namaakactiviteiten. 

Het 2024 Report belicht de online platforms die betrokken zijn bij namaak en schending van auteursrechten. Deze activiteiten veroorzaken aanzienlijke economische verliezen voor bedrijven in de VS, smoren innovatie in de kiem en stellen consumenten bloot aan gezondheids- en veiligheidsrisico's. Het doel van het rapport is om overheden en de privésector aan te moedigen om hun acties tegen deze inbreuken op te voeren. Ook worden de positieve inspanningen van bepaalde autoriteiten en bedrijven belicht. Daarnaast worden  de markten die al in eerdere verslagen zijn geïdentificeerd, opnieuw beoordeeld op basis van de vooruitgang die al dan niet is geboekt. 

Het Benelux Merkencongres is dé jaarlijkse ontmoetingsplek voor professionals die zich bezighouden met merkenrecht in de volle breedte. Dit congres brengt academici, advocaten, bedrijfsjuristen, beleidsmakers en merken specialisten samen voor een dag vol verdieping, discussie en actualiteit. Het Benelux Merkencongres is op 26 juni 2025 in De Burcht, Amsterdam.

Met een scherp oog voor de nieuwste juridische ontwikkelingen biedt het congres ook dit jaar een programma van hoog niveau, waarin wetenschappelijke diepgang hand in hand gaat met de dagelijkse rechtspraktijk.

Bent u erbij? Er zijn nog een paar plekken vrij – dit congres wilt u niet missen.

Artikel geschreven door Dirk Visser, Jorn Torenbosch en Alexander de Leeuw. Een eetkamerstoel verandert het auteursrecht. Een Belgisch orkest beïnvloedt het werkgevers-IE-recht. Het Eengemaakt Octrooi Gerecht is goed bezig. Er is nieuw EU modellenrecht. En in het merkenrecht gebeurt niet veel. 

Auteursrecht
Het einde van de materiële reciprociteitstoets uit artikel 2 lid 7 BC. De belangrijkste ontwikkeling in het intellectuele eigendomsrecht van het afgelopen jaar, is het Kwantum/Vitra-arrest van het HvJ EU.[2] Vitra vervaardigt en verkoopt designmeubelen, waaronder stoelen die ontworpen zijn door het echtpaar Charles en Ray Eames. Een van deze stoelen is de Dining Sidechair Wood (kortweg: DSW). Vitra meent dat winkelketen Kwantum met de verkoop van een gelijkende stoel – de Paris-stoel – inbreuk maakt op het auteursrecht dat op de DSW zou rusten in Nederland en België. Is de DSW in Nederland en België een auteursrechtelijk beschermd werk? Charles en Ray Eames waren Amerikaans en de DSW is ook een werk dat in Amerika is ontworpen en daar in 1950 voor het eerst is tentoongesteld. Dit is relevant, omdat het notoir ingewikkelde artikel 2 lid 7 Berner Conventie in zijn tweede volzin bepaalt dat wanneer ‘werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van nijverheid […] in het land van oorsprong alleen als tekeningen en modellen zijn beschermd, […] in een ander land van de Unie slechts de bijzondere bescherming [kan] worden ingeroepen welke in dat land aan tekeningen en modellen wordt verleend’.[3]

Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba, 20 mei 2025; IEF 22745; ECLI:NL:OGHACMB:2025:109 (Cyberluck, GRS en G-Force tegen geïntimeerde). Hoger beroep in kort geding. De zaak betreft een geschil tussen Cyberluck Curaçao N.V., GRS en F-Roce enerzijds en een journalist anderzijds, over uitlatingen met betrekking tot de Curaçaose gokindustrie, in het bijzonder over de praktijk van het verlenen van sublicenties. De zaak betreft onder meer vorderingen tot rectificatie en inzage in bescheiden op grond van artikel 843a Rv. GRS en G-Force verlenen beheersdiensten, Cyberluck verstrekt als master-licentiehouder sub-licenties aan kansspelaanbieders. In conventie vorderen appellanten dat de journalist diverse bevelen worden opgelegd, stellende dat er geen sprake is van illegale sublicenties en dat de uitlatingen van de journalist onjuist, ongefundeerd en bewust schadelijk zijn. Volgens hen zijn de beschuldigingen ernstig en belastend en is sprake van onrechtmatig handelen dat rectificatie rechtvaardigt. In eerste aanleg werd de vordering afgewezen met verwijzing naar de journalistieke vrijheid van meningsuiting.

Rb. Den Haag 5 juni 2025, IEF 22747; C/09/683525 (Sultan tegen Tea Market). Sultan is een in Marokko gevestigde onderneming die zich bezighoudt met de export van thee. Gedaagde partijen Yettefti en Tea Market, zijn Nederlandse ondernemingen die zich bezighouden met de groothandel in voedings- en genotmiddelen en met opslag. Deze twee bedrijven zijn volgens de Kamer van Koophandel gevestigd op hetzelfde adres en hebben beide dezelfde aandeelhouder. Sultan, houder van diverse theemerken, heeft beslag laten leggen op theeverpakkingen waarop – zonder toestemming - tekens (nagenoeg) identiek aan haar merken waren aangebracht. Deze werden aangetroffen in een loods die gelinkt is aan het vestigingsadres van Yettefti en Tea Market. Tussen partijen is niet in geschil dat het hier om inbreukmakende producten gaat en dat Sultan Yettefti om die reden kan aanspreken. Gedaagde partijen betwisten echter de betrokkenheid van Tea Market bij de inbreuk.

Raad van State 11 juni 2025, IEF 22743; ECLI:NL:RVS:2025:2618 (VCR en anderen). De Nederlandse Vereniging van Commerciële Radio (hierna: VCR) had het College van Toezicht collectieve beheersorganisaties Auteurs- en naburige rechten (hierna: CvTA) verzocht handhavend op te treden tegen Sena wegens onvoldoende transparantie. Sena zou standaardlicentieovereenkomsten en tarieven (inclusief kortingen) niet openbaar maken, zoals verplicht onder artikel 2p lid 1 sub c van de Wet toezicht. Het CvTA gaf op 20 december 2018 een bindende aanwijzing aan Sena om deze informatie te publiceren. Sena en NPO maakten bezwaar; het CvTA verklaarde deze deels gegrond vanwege onduidelijke motivering, maar liet de aanwijzing grotendeels in stand. In 2021 oordeelde de rechtbank dat de betrokken overeenkomsten tussen Sena en NPO/RPO/NLPO geen standaardlicentieovereenkomsten zijn en geen normaal toepasselijke tarieven bevatten. Ze zijn individueel uitonderhandeld (bijv. ‘lump sum’-bedragen), wat buiten de reikwijdte van artikel 2p Wet toezicht valt. De aanwijzing werd daarom vernietigd en herroepen. VCR en anderen betogen dat de rechtbank artikel 2p van de Wet toezicht onjuist heeft geïnterpreteerd door ten onrechte de grammaticale uitleg voorop te stellen en de andere methoden hooguit als mogelijke grond om daarvan af te wijken.

Vrijdagmiddag 20 juni 2025, 14.00-17.00 uur, aansluitend een borrel (tot 18.30 uur)
OBA Oosterdok, Oosterdokskade 143, 1011 DL Amsterdam

We bevinden ons in een tijdsgewricht waarbinnen kunst en cultuur met regelmaat onderwerp zijn van maatschappelijk, politiek en juridisch debat. Daarom organiseert de VMC op vrijdag 20 juni een studiemiddag die de vraag naar de rol van het recht in het beschermen en begrenzen van culturele expressie centraal stelt. We verkennen nationale en internationale juridische kaders, en zoeken aansluiting bij andere disciplines, zoals (literatuur)sociologie en kunsttheorie. Hoeveel overlap zit er tussen de theoretisch vaak wenselijk geachte vrijheid van culturele uitingsvormen, en de in de praktijk soms vereiste of afgedwongen beperkingen daaraan?

Gerecht van de Europese Unie 4 juni 2025, IEF 22744; IEFbe 3921; ECLI:EU:T:2025:563 (Sven Benschop tegen EUIPO, Seven Bell Group). In de zaak tussen Sven Benschop en het EUIPO, met tussenkomst van Seven Bell Group, stond een oppositieprocedure centraal over het beeldteken "ALWAYS RUN 4PRESIDENT". Benschop had dit teken als Uniemerk aangevraagd voor onder meer kleding, tassen en retaildiensten. Seven Bell Group diende oppositie in op basis van een ouder beeldmerk "PRESIDENT’s", ingeschreven voor soortgelijke waren. De oppositieafdeling wees de oppositie gedeeltelijk toe. In een eerste beroepsbeslissing vernietigde de Kamer van Beroep deze beslissing, vanwege onvoldoende visuele gelijkenis en het ontbreken van aangetoonde verhoogde onderscheidingskracht. Na terugverwijzing oordeelde de oppositieafdeling in een tweede beslissing dat er sprake was van verwarringsgevaar, mede vanwege het verworven onderscheidend vermogen van het oudere merk in Italië. De Kamer van Beroep bevestigde dat oordeel in een latere beslissing.

Bundespatentgericht 8 april 2025, IEF 22742, LS&R 2299 (Hexal, Accord, Synthon en STADA tegen The Regents of the University of California en Astellas). Op 15 april 2025 is een bericht gepubliceerd over de beslissing van het Bundespatentgericht van 8 april 2025 in de zaak tussen, enerzijds, Hexal, Accord, Synthon en STADA en, anderzijds, The Regents of the University of California (houder van Europees octrooi EP 1 893 196 B2 met betrekking tot de werkzame stof enzalutamide) en Astellas (houder van een exclusieve sublicentie met betrekking tot het octrooi) [zie IEF 22655]. Enzalutamide vormt de basis voor het geneesmiddel Xtandi®, een geneesmiddel dat zeer succesvol is gebleken bij de levensverlengende behandeling van prostaatkanker. De motivering van die beslissing is nu beschikbaar.