Handelsnaamrecht  

Met betrekking tot het woordmerk Pointer oordeelt de voorzieningenrechter dat het merk een relatief zwak onderscheidend vermogen heeft, omdat is aangetoond dat vele andere ondernemingen zijn met het teken Point in de naam en ook de naam Fietspunt als handelsnaam veelvuldig wordt gebruikt. De daarop volgende vaststelling van de voorzieningenrechter “Dat dit woord door intensief gebruik (inburgering) alsnog onderscheidend vermogen heeft verworven (artikel 2.28 lid 2 BVIE), is gesteld noch gebleken”, suggereert na de vaststelling van het zwakke onderscheidend echter dat er geen sprake is van onderscheidend vermogen, mede omdat ook in volgende overwegingen wordt gesteld dat het er bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van overeenstemming om gaat of het door Point Bike gebruikte teken overeenstemt met het woord(beeld)merk van Pointer en daarnaast of er verwarringsgevaar bestaat tussen het woord(beeld)merk ‘Pointer’ en het teken ‘Point’.

Het door Point Bike gebruikte teken en het woord(beeld)merk van Pointer worden aangemerkt als overeenstemmend, mede op grond van de dominerende rode punt. De aangewezen waren, fietsen en fietsonderdelen, zijn complementair. De slotsom is dan ook “dat het gevaar bestaat dat het relevante publiek Pointer zal associëren met Point-producten van Point Bike. Daardoor kan er ook dusdanige verwarring bestaan over de herkomst van de waren van Pointer, dat de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende en gemiddelde consument kan menen dat die waren afkomstig zijn van Point Bike.”

Een laatste verweer van rechtsverwerking wordt gepasseerd, nu Pointer voldoende aannemelijk gemaakt heeft niet van de verhandeling van Point-producten vóór 2006 op de hoogte te zijn geweest.

Ook de handelsnamen van gedaagde en de domeinnaam pointbike.nl worden als inbreukmakend aangemerkt en de vordering van Pointer worden grotendeels toegewezen. Point Bike wordt eveneeens veroordeeld tot betaling van de werkelijke proceskosten van Pointer (€7.728,03).

Lees het vonnis hier.

Voor wat betreft de bekendheid van een merk (in het kader van inburgering) overweegt het Hof dat deze niet hetzelfde is als het commerciële succes van (de onderneming van) de merkhouder:

“Het hof tekent hierbij aan dat het commercieel succes van een onderneming niet hetzelfde is als de bekendheid van het door haar gevoerde merk. Samenhang is er uiteraard wel: waar het commercieel succes voortvloeit uit een groot klantenbestand en een uitgebreid marktaandeel en/of gepaard gaat met uitvoerige marketing- en promotie-activiteit, zal het praktisch ook wel corresponderen met grotere naams- en merkbekendheid. Dat zal echter weer minder het geval zijn als het commercieel succes mede daarin gelegen is dat de onderneming zich in relatief korte tijd heeft weten te ontwikkelen. Voor de bekendheid van het merk is immers niet alleen nodig dat een aanmerkelijk deel van het in aanmerking komende publiek met het merk kennis heeft gemaakt, maar ook dat er voldoende tijd is verstreken om die kennismaking enigszins te laten beklijven.”

In het kader van de (daadwerkelijke) verwarring bij handelsnaaminbreuk overweegt het Hof tenslotte:

“Gevallen van verwarring kunnen zich steeds voordoen en zullen zich onvermijdelijk nu en dan voordoen. Waar het om gaat is of die gevallen van verwarring aan een te gering verschil tussen de handelsnamen toegeschreven kunnen worden. Gelet op het relatief geringe aantal voorbeelden van verwarring, op het feit dat die gevallen zich steeds voordeden bij personen uit het algemene publiek en nergens bij professionele relaties (waarvan een iets grotere oplettendheid verondersteld mag worden ten aanzien van de vraag met wie men te maken heeft) en op het duidelijk meer dan geringe verschil tussen de beide handelsnamen, heeft de eerste rechter dat terecht onaannemelijk geacht.”

Lees het arrest hier.

"Novum Pharma verhandelt bepaalde zogenaamde OTC-geneesmiddelen en P.  prijst bij artsen bepaalde UR-(uitsluitend recept)geneesmiddelen aan. Daarmee opereren zij beiden in dezelfde branche, de markt van geneesmiddelen. Dit geldt nog meer nu, zo heeft Novum Phanna B.V. onweersproken gesteld, zowel de OTC- als de UR-geneesmiddelen in dezelfde databank van geregistreerde geneesmiddelen staan opgenomen en deze databank door iedereen kan worden geraadpleegd. De geneesmiddelen zijn eveneens opgenomen in de zogenoemde G-standaard en deze databank wordt gebruikt door artsen, apothekers en farmaceuten. Daarnaast is P. met haar bedrijf Farma Novum werkzaam als artsenbezoeker, terwijl Novum Pharma mede gebruik maakt van artsenbezoekers. Verder is van belang dat artsen niet alleen UR-geneesmiddelen voorschrijven, maar ook (steeds meer) OTCmiddelen.

Het merk en het teken worden dan ook gebruikt voor soortgelijke waren en diensten. In verband met de gelijkenis tussen het merk en het teken, gezien de gelijksoortige activiteiten die partijen ontplooien en de gelijke geneesmiddelenbranche waarin Novum Pharma B.V. en P. actief zijn, is er gevaar voor directe en indirecte verwarring voor het relevante publiek (verkopers en voorschrijvers van geneesmiddelen) te duchten tussen het woordmerk Novum en het teken Farma Novum.

(…) 4.8. De handelsnaam Farma Novum wijkt zo weinig af van het merk van Novum Pharma B.V., zoals hierboven al is overwogen, dat hierdoor gevaar voor verwarring te duchten is bij het relevante publiek -leveranciers en afnemers, onder wie ook toekomstige afnemers, zoals daar met name zijn artsen en apothekers- over de herkomst van de waren en diensten, de verkoop en aanprijzing van geneesmiddelen.

Gedaagde wordt verboden om de handelsnaam Farma Novum te voeren en dient de domeinnaam farmanovum.nl binnen 7 dagen na beteking om te eliden naar de webiste van eiser en binnen 21 dagen over te dragen. Gedaagde dient de proceskosten, €9.265,66, en de nakosten van eiser te voldoen.

Lees het vonnis hier.

De rechtbank komt tot het oordeel dat het woordelement 'Lease' weliswaar een beschrijvend karakter heeft, maar dat dientengevolge het woordelement 'Plan' dominerend en onderscheidend naar voren komt. Tussen dit woordelement en het woordelement 'Pro' bestaat auditieve en visuele overeenstemming. "Daardoor stemmen de beide woordmerken 'LEASE PLAN' en 'LEASEPRO' in zekere mate met elkaar overeen." Dit geldt eveneens voor de logo's van partijen. Dat de beeldelementen in het logo van LeasePlan niet, zoals het beeldelement in het logo van LeasePro, het silhouet van een auto oproepen, maar meer wiskundig en abstract van aard zijn, en het woordelement "LeasePro" anders dan het woordelement "LeasePlan" niet tussen beeldelementen staat gecentreerd, doet geen noemenswaardige afbreuk aan de overeenstemmende totaalindruk van beide logo's, aldus de rechtbank. Bovendien heeft het woordmerk als het logo van LeasePlan een groot onderscheidend vermogen gekregen door intensief en langdurig gebruik. De vordering slaagt aldus.

Ook de vorderingen ten aanzien van het gebruik van de handelsnaam en de website zijn toewijsbaar. De gevorderde proceskosten komen de rechtbank niet als onredelijk voor, en worden derhalve toegewezen.

Lees het vonnis hier.

Het Hof stelt vast dat de naam “Medlease” zoals die door Econocom wordt gebruikt slechts in zeer geringe mate afwijkt van de handelsnaam “Medi Lease”. Vervolgens overweegt het Hof dat aan het onderscheidend vermogen van een handelsnaam niet al te strenge eisen mogen worden gesteld. Ook al dan niet originele samenvoegingen van beschrijvende woorden kunnen onderscheidend zijn. Naar het voorlopig oordeel van het Hof heeft de handelsnaam “Medi Lease” dan ook – ondanks het enigszins beschrijvende karakter – door het gebruik ervan gedurende bijna 20 jaar in de relatief specialistisch markt en door de markpositie die Medi Lease zich in die periode heeft verworven, voldoende onderscheidend vermogen.

Het Hof oordeelt dat er zich in deze zaak eveneens gevaar voor verwarring voordoe als bedoeld in artikel 5 van de Handelsnaamwet. Reeds de omstandigheid dat de beide handelsnamen slechts in zeer geringe mate van elkaar afwijken, maakt gevaar voor verwarring voorshands voldoende aannemelijk. Voorst kent het Hof gewicht toe aan de grote naamsbekendheid en uniekheid van de naam Medi Lease in de betrokken branche. Ten slotte is volgens het Hof van belang dat beide ondernemingen in Nederland zijn gevestigd, in het hele land actief zijn en zich richten op dezelfde relatief specialistische markt. Dat het publiek in beginsel een speciaal deskundig publiek is doet aan het oordeel van het Hof niets af.

Met toepassing van richtlijnconforme interpretatie van met name artikelen 237 e.v. Rv wordt Econocom veroordeeld in de volledige proceskosten, €64.354,65 incl. BTW.

Lees het arrest hier. Lees eerder bericht + vonnis rechtbank hier.

De inbreukvordering wordt afgewezen, omdat de Rechtbank de toestemming tot gebruik gegeven acht en kennelijk vindt (het vonnis zwijgt op dat punt) dat deze niet is opgezegd:

“Naar het oordeel van de rechtbank is echter genoegzaam komen vast te staan, dat gedaagde toestemming had van wijlen de heer S. om het bestanddeel “Atlas” in haar handelsnaam te voeren. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat hem - naar tussen partijen niet in geschil is - een samenwerking tussen de hotels ‘voor ogen stond, waarbij gezamenlijk werd ingekocht teneinde van de leveranciers hogere kortingen te kunnen realiseren. Dat niet eerder dan bij brief van 22 januari 2004 tegen gedaagdes handelsnaam is geprotesteerd, biedt ook steun aan die toestemming. Los daarvan heeft eiseres die eerder verleende toestemming ook niet echt (gemotiveerd) bestreden. De enkele stelling dat daaromtrent ‘nimmer iets schriftelijk (is) overeen gekomen” is in dat verband onvoldoende.”

De ontbinding acht de Rechtbank gerechtvaardigd, omdat het gaat om een onvoorziene omstandigheid dat er verwarring ontstaat bij het publiek. Ook kwamen klachten over Atlas 2000 bij Atlas terecht: “Eiseres voert daartoe aan - samengevat - dat zij vanwege klachten over gedaagdes hotel, die ten onrechte bij haar (eiseres) terecht komen, schade lijdt aan haar goede naam. Daarom mag gedaagde naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid een ongewijzigde voortduring van vorenbedoelde overeenkomst niet verwachten. Volgens eiseres hebben partijen bij het aangaan van die overeenkomst niet voorzien in die grond voor opzegging, oftewel in de mogelijkheid dat gedaagdes handelsnaam verwarring teweeg zou brengen bij het publiek, met voor haar (eiseres) schadelijke gevolgen.
Gedaagde heeft niet betwist dat - toen haar voor het bestanddeel “Atlas” in haar handelsnaam toestemming werd verleend - ter zake verwarringsgevaar bij het publiek en dientengevolge geleden schade aan de zijde van eiseres - geen voorziening is getroffen. Naar de rechtbank - als niet in geschil - aanneemt, is ter zake die toestemming in het geheel geen nadere afspraak gemaakt, danwel nadere voorwaarde gesteld. Aan het in art. 6:258 BW gestelde vereiste dat het moet gaan om een onvoorziene omstandigheid is mitsdien voldaan. (…)  Bij gebreke van een wettelijke of contractuele regeling kan de bevoegdheid tot opzegging van een duurovereenkomst voortvloeien uit de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid. In de regel zal daarbij een redelijke opzegtermijn in acht genomen moeten worden. In verband met de aard van de overeenkomst of de concrete omstandigheden van het geval, kan voor opzegging bovendien een voldoende zwaarwegende grond zijn vereist. Vervolgens oordeelt de rechtbank dat eiseres een voldoende zwaarwegende grond voor opzegging heeft gesteld. Bovendien is de feitelijke onderbouwing daarvan voldoende. (…) Die ontbinding zal te zijner tijd - als gevorderd - gepaard gaan van een na betekening van het betrokken eindvonnis - op straffe van dwangsommen - onmiddellijk verbod van elk gebruik van de handelsnaam en merknaam Atlas en domeinnaam hotelAtlas2000.nl, met bevel tot onmiddellijke doorhaling van die domeinnaam.”

Partijen krijgen nog de gelegenheid om zich uit te laten over de hoogte van de door Atlas aangeboden vergoeding voor het omzetten van de handelsnaam.

Lees het vonnis hier.

Forum en Lorest c.s. drijven blijkens het handelsregister ondernemingen op het gebied van financiële dienstverlening. Forum is sinds augustus 2006 onder de handelsnaam “Forum Hypotheken” ingeschreven in het handelsregister. In augustus 2006 heeft Forum de domeinnaam “forumhypotheken.nl” laten registeren.

Op 5 september 2006 heeft Lorest de domeinnamen “forumhypotheek.info” en “forumhypotheken.info” laten registreren. Op diezelfde datum heeft B&V de domeinnaam “forumhypotheek.nl” laten registreren. In februari 2007 heeft Lorest de KvK verzocht de handelsnamen “Forumhypotheek” en “Forumhypotheek.nl” aan haar inschrijving toe te voegen.

In deze zaak staat de vraag centraal of het gebruik van de handelsnamen en domeinnamen “Forumhypotheek” en “Forumhypotheek.nl” respectievelijk “Forumhypotheken.info” en “Forumhypotheek.nl” door Lorest c.s. strijdig is met artikel 5 Hnw.

De rechtbank stelt voorop dat naar vaste jurisprudentie het gebruik van een domeinnaam als het voeren van een handelsnaam in de zin van de Handelsnaamwet kan worden aangemerkt. Aangenomen moet worden dat een onderneming die zich bedient van een domeinnaam deze doorgaans gebruikt om zich aldus tot het publiek te richten. De rechtbank overweegt voorts dat Lorest c.s. de domeinnaam forumhypotheek.nl mede als handelsnaam voeren. Ten aanzien van de andere domeinnamen van Lorest c.s. is gesteld noch gebleken dat hieraan een website is gekoppeld. Daardoor valt volgens de rechtbank niet in te zien dat Lorest c.s. met deze domeinnamen bedrijfsmatig in de openbaarheid treden. Dee rechtbank oordeelt dan ook dat deze twee domeinnamen niet als handelsnaam worden gebruikt en derhalve niet onder het in artikel 5 Hnw opgenomen verbod valt.

De rechtbank neemt vervolgens als uitgangspunt dat voor rechtsverkrijgend gebruik van een handelsnaam de handelsregister-inschrijving c.q. de registratie van de als handelsnaam gebruikte domeinnaam niet bepalend is. De Hnw biedt ook al bescherming in het stadium waarin de onderneming onder vermelding van de handelsnaam voorbereidingen treft om tot regelmatige bedrijfsmatige activiteiten te komen (Hoge Raad 19 april 1984, NJ 1985/790). Forum heeft in dit verband mede gewezen op een gespreksverslag waaruit naar voren komt dat zij reeds op 30 september 2005 doende was om ten behoeve van de vestiging van de (nog te gaan voeren) onderneming Forum kantoorruimte te regelen en daarbij ter ondersteuning van de onderneming met de handelsnaam “Forum Hypotheken” naar buiten trad. Gelet daarop valt – volgens de rechtbank – de bespreking aan te merken als een situatie waarin een onderneming onder vermelding van de handelsnaam voorbereidingen treft om tot regelmatige bedrijfsmatige activiteiten te komen. Sinds die tijd is er volgens de rechtbank op rechtsverkrijgende wijze gebruik maakt van de handelsnaam “Forum Hypotheken”. Lorest c.s. is pas na die datum hun met de handelsnaam “Forum Hypotheken” overeenstemmende handelsnaam gaan voeren..

Vervolgens wordt de vraag opgeworpen of de handelsnaam “Forum Hypotheken” wel voldoende onderscheidend is om te kunnen worden gekwalificeerd als handelsnaam in de zin van de Hnw. De rechtbank overweegt dienaangaande als volgt:

“4.4.2.  Kenmerkend voor het handelsnaamrecht is dat aan het onderscheidend vermogen lage eisen worden gesteld en in beginsel iedere aanduiding, ook indien beschrijvend, mits als handelsnaam gevoerd, voor bescherming in aanmerking komt.

4.4.3. Van de woorden “forum” en “hypotheken” is louter het laatste woord
beschrijvend voor de door Forum aangeboden diensten. Het woord “forum” is het Latijnse woord voor markt en verwijst in casu naar de vestigingsplaats van Forum, te weten aan de markt in Valkenswaard. Gelet daarop, alsmede op de volgorde waarin deze woorden zijn geplaatst, bezit de naam “Forum Hypotheken” naar het oordeel van de Voorzieningenrechter voldoende onderscheidend vermogen om te kunnen worden aangemerkt als handelsnaam in de zin van de Hnw. (…)”

De rechtbank oordeelt voorts dat Forum voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat er met gebruikmaking van die namen verwarring bij het publiek valt te duchten gelet op het feit dat zowel haar onderneming als de ondernemingen van Lorest c.s. zich (al dan niet onder meer) op financiële dienstverlening toeleggen, in Valkenswaard c.q. dezelfde regio gevestigd zijn en (mede) in dezelfde regio actief zijn.

“Gelet op het vorenoverwogene is het niet onaannemelijk dat een bodemrechter, later oordelend, zal beslissen dat Lorest c.s. door het gebruik van de handelsnamen “Forumhypotheek” en “Forumhypotheek.nl” en van de als handelsnaam gebruikte domeinnaam “Forumhypotheek.nl, het verbod van artikel 5 Hnw hebben geschonden.”

Lees het vonnis hier.

Het Europese gemeenschapsmerk laat de rechtbank onbesproken. ‘De rechtbank Amsterdam is immers geen rechtbank voor het gemeenschapsmerk.’ Voor de uitkomst van het geding maakt dat echter niets uit.

“5.6.  Het onderscheidende en dominerende element in de handelsnaam van Intrum Justitia en Evia Justitia is achtereenvolgens het woord Intrum en Evia. Het hoofdaccent van de handelsnamen ligt op die woorden en deze woorden vormen het kenmerkende (hoofd)bestanddeel van de handelsnaam. De uiterlijke en de auditieve vorm van deze woorden vormen in het geheel geen overeenstemming met elkaar. Het overeenstemmende (ondergeschikte) bestanddeel ‘Justitia’ in de handelsnaam van Intrum en Evia maakt dit niet anders. De betekenis van het woord ‘Justitia’ is volgens de Van Dale: “1.  Romeinse godin van de gerechtigheid, voorgesteld als een geblinddoekte vrouw met een weegschaal en een zwaard; 2. de godin van de rechtvaardigheid”, en wordt in de rechtspraktijk en ook in de incassopraktijk veelal aangewend ter aanduiding van rechtvaardigheid en gerechtigheid.

Een en ander wordt onderschreven door de uitdraai van de Kamer van Koophandel overgelegd als productie 4 bij conclusie van antwoord. De onderscheidingskracht van de term ‘Justitia’ is dan ook minimaal, zodat het gebruik van dit woord in de handelsnaam niet door Intrum kan worden gemonopoliseerd.

Voorts is niet gebleken dat in het onderhavige geval bij het publiek verwarring is ontstaan of verwarring te duchten is door het gebruik van de handelsnaam Evia Justitia door Evia. Het enkele feit dat er overeenstemmende of gelijksoortige diensten worden aangeboden doet daar niet aan af, mede gelet op het feit dat de term ‘Justitia’ frequent wordt gebezigd in de incassopraktijk. Omstandigheden die een ander oordeel rechtvaardigen zijn de rechtbank niet gebleken. Het gebruik van de handelsnaam ‘Evia Justitia’ is derhalve niet in strijd met artikel 5 van de Handelsnaamwet.”

5.7.  Het beroep van Intrum op artikel 5a van de Handelsnaamwet en artikel 2.20 van het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom (merken en tekeningen of modellen) slaagt, gelet op hetgeen hierboven is overwogen, evenmin.

Eiser Intrum wordt als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten veroordeeld (€4.672,82).  Het betoog van Intrum dat deze regeling slechts van toepassing is in het geval van piraterij slaagt niet, omdat deze regeling die voorwaarde niet stelt.

Lees het vonnis hier.