Mediarecht  

Hof Den Haag 1 maart 2022, IEF 20583; C/09/585475 / HA RK 19-713 (Santanera tegen TU Delft en AVROTROS) In een tv-uitzending van TROS Radar in 2004 is aandacht besteed aan de BioStabil en is de hanger onder meer door medewerkers van de TU Delft kritisch beoordeeld. Daarop zijn door de bedenker, Santanera, in 2004 en 2012 [ IEF 11801] zonder succes procedures gevoerd tegen AVROTROS. In 2017 is de bedenker van de BioStabil opnieuw een procedure gestart tegen AVROTROS waarbij om herroeping van het vonnis uit 2005 rondom de uitzending in 2004 werd verzocht, welke vordering eveneens werd afgewezen [IEF 17611]. In 2020 is de bedenker opnieuw een bodemprocedure tegen AVROTROS gestart  [IEF 19703].

Hof Amsterdam 28 december 2021, IEF 20429; C/13/700785/KG ZA 2 1-323 (Noordkaap en Talpa TV tegen X) Zaak over het niet “volledig onherkenbaar” in beeld te brengen van X in een uitzending van het televisieprogramma “Undercover in Nederland” over misstanden in een kattenfokkerij. Zie [IEF 19385] en [IEF 20024]. Er wordt geoordeeld dat de blur wel voldoende was om X onherkenbaar te maken, en dat er dus geen dwangsom is verbeurd, zoals de voorzieningenrechter nog wel aannam. Het fokken van ‘designkatten’ die gewild zijn om hun uitzonderlijke uiterlijk zonder dat rekening wordt gehouden met de nadelen die dat voor hun welzijn oplevert is een maatschappelijke misstand. Het is de taak van de media het publiek daarover te informeren. De uitzending draagt daaraan bij, aldus het hof. Voorts is van belang dat in de uiteindelijke uitzending, ten opzichte van het in juli 2020 getoonde materiaal, aanpassingen hebben plaatsgehad die de totaalindruk van het item in voor gunstige zin hebben beïnvloed. Daartegenover staan, nog steeds, de belangen van dat haar persoonlijke levenssfeer wordt beschermd. Het hof ziet, gelet op al het voorgaande, geen aanleiding om de afweging tussen de zwaarwegende belangen van Noordkaap c.s. en die van anders te maken dan de voorzieningenrechter in het eerste kortgedingvonnis heeft gedaan. Er is dan ook geen grond om de vordering toe te wijzen voor zover die ziet op het verwijderen van de beschuldigingen. Ook de subsidiaire vordering (het laten meelopen van de banner) is, om dezelfde redenen, niet toewijsbaar.

Rechtbank Den Haag 8 november 2021, IEF 20387; ECLI:NL:RBDHA:2021:13108 (Graniet Import Benelux tegen Gedaagde) Op 6 februari 2020 heeft het programma Zembla in een tv-uitzending aandacht besteed aan het verondiepingsproject Over de Maas, waarvoor granuliet van het bedrijf Graniet Import Benelux B.V. is gebruikt. In deze uitzending beschuldigt gedaagde, een voormalig officier van justitie, het bedrijf van strafbare feiten zoals valsheid in geschrifte en illegale afvalstort. Ondanks het feit dat onderzoeken en rechterlijke uitspraken concluderen dat granuliet veilig is voor mens en milieu en dat er geen sprake is geweest van een overtreding bij de toepassing van granuliet in Over de Maas, is gedaagde nadien steeds bij zijn beschuldigingen gebleven. De rechtbank Den Haag verklaart voor recht dat de strafrechtelijke beschuldigingen van gedaagde onrechtmatig zijn jegens Graniet Import Benelux en verbiedt gedaagde, op straffe van een dwangsom, om soortgelijke uitlatingen in de toekomst te doen. Voorts wordt gedaagde bevolen een rectificatie te publiceren via het ANP-netwerk, alsmede om Zembla te verzoeken een rectificatie te plaatsen op de homepage van haar website. Zie ook het bericht over deze uitspraak in databank JUROU.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 26 oktober 2021, IEF 20306; ECLI:NL:RBAMS:2021:6086 (Zuster Norma tegen Noordkaap en Talpa) Noordkaap produceert het tv-programma Undercover in Nederland dat wordt uitgezonden onder verantwoordelijkheid van Talpa. Zuster Norma is een bedrijf dat kleinschalige zorg biedt aan ouderen met een vorm van dementie. Noordkaap is voornemens om op 4 november 2021 een uitzending van het programma Undercover in Nederland te wijden aan Zuster Norma. Zuster Norma vordert een verbod van de voorgenomen uitzending. De voorzieningenrechter oordeelt onder meer dat de in de uitzending geuite beschuldigingen voldoende steun vinden in het feitenmateriaal. Het is aannemelijk dat bij Zuster Norma sprake is (of in ieder geval tot recent is geweest) van een gebrek aan bevoegd personeel, ondermaatse zorg en een gebrekkige administratie. Aannemelijk is dat Zuster Norma reputatieschade zal lijden als gevolg van de uitzending. Gezien de misstanden waarvan sprake is (geweest) en gezien de negatieve publiciteit in het verleden, heeft zij die schade echter tot op zekere hoogte aan zichzelf te wijten. Dit is dan ook geen reden om de uitzending te verbieden. Zuster Norma wordt in het ongelijk gesteld. Er wordt niet voldaan aan de hoge eisen die worden gesteld aan een preventief uitzendverbod.

Ktr. Rechtbank Amsterdam 24 september 2021, IEF 20289, IT 3699; ECLI:NL:RBAMS:2021:5533 (Stichting tegen NRC Media) Eisers stellen dat de publicatie van 26 januari 2021 op de website van NRC Media onder de kop “de boerenacties als basis voor dit protest’ onrechtmatig is omdat zij hierin worden beschuldigd van strafbare feiten zonder dat daarvoor een feitelijke basis bestaat. Toewijzing van deze vordering zou een beperking van het recht op vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM) opleveren. Zo’n beperking moet bij de wet zijn voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk zijn. Wil sprake zijn van een beperking die bij de wet is voorzien, dan zal de publicatie in de NRC onrechtmatig jegens eisers moeten zijn. Om uit te maken of dat het geval is, moet een belangenafweging worden gemaakt. In haar belangengafweging oordeelt de rechtbank dat het belang van de columnist van NRC Media om zich kritisch uit te laten op de wijze zoals hij heeft gedaan prevaleert boven het belang van eisers om hieraan niet blootgesteld te worden. In de column zijn de grenzen van de vrijheid van meningsuiting niet overschreden.

Vzr. Rechtbank Noord-Holland 6 oktober 2021, IEF 20288, IT 3698; ECLI:NL:RBNHO:2021:8539 (Kamerlid tegen LinkedIn) Kort geding. Vordering van politicus om zijn profiel terug te plaatsen op social media platform wordt toegewezen. Verwijderde berichten hoeven niet te worden teruggeplaatst. Deze berichtgeving is terecht als misinformatie aangemerkt, maar de verwijdering van het profiel is onvoldoende zorgvuldig tot stand gekomen, omdat de beleidsrichtlijnen onvoldoende duidelijk waren over wat als misinformatie over Covid-19 kon worden aangemerkt. Zie ook databank Jurou.

Gerecht EU Opinie A-G 23 september 2021, IEF 20260, IEFbe 3300; ECLI:EU:C:2021:763 (Austro-Mechana tegen Strato) Op 7 september 2020 stelde het Oberlandsgericht Wien een aantal prejudiciële vragen die betrekking hadden op het begrip 'op welke drager dan ook', volgend uit richtlijn 2001/29/EG [zie IEF 19748]. Met de eerste vraag probeert de verwijzende rechter te vernemen of de uitzondering voor het kopiëren voor privé-gebruik van artikel 5, lid 2, sub b ook betrekking heeft op reproducties die worden opgeslagen in een cloud-dienst die door een derde aangeboden wordt. De A-G is van mening dat voor online diensten dezelfde benadering moet worden toegepast als bij materiële dragers. Het is nog de vraag of de rechtspraak in Nederland de conclusie van de A-G volgt. Dezelfde soort vragen liggen momenteel ook bij het hof in Den Haag, in het appel van de zaak tussen HP en Sont [zie IEF 18695].

Vzr. Rechtbank Amsterdam 6 oktober 2021, IEF 20236, IT 3677; C/13/706042 (Eiser tegen Talpa en Noordkaap) Kort geding. Noordkaap produceert het programma 'Undercover in Nederland', wat wordt uitgezonden door Talpa. In deze zaak is betrokkene door de presentator van het programma gefilmd, gevolgd en geconfronteerd. Talpa heeft deze opnames uitgezonden, waarbij betrokkene herkenbaar in beeld is. De raadsman van betrokkene heeft Noordkaap verzocht deze uitzending, die nog 'on demand' te bekijken is te verwijderen, dan wel het gezicht van betrokkene te 'blurren'. Na dit verzoek is er in een tweede uitzending nogmaals aandacht aan betrokkene besteed. Betrokkene vordert in deze zaak dat Noordkaap wordt verboden het beeld- en geluidsmateriaal dat er van hem is openbaar te maken, evenals hetgeen al openbaar is gemaakt te verwijderen. Toewijzing van deze vordering zou een beperking vormen op de vrijheid van meningsuiting. Een dergelijk recht kan slechts worden beperkt indien dit bij wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving. Het belang van Noordkaap als medium is dat zij zich kritisch, informerend en waarschuwend moet kunnen uitlaten. Het belang van betrokkene is dat hij niet in zijn privacy en goede naam wordt aangetast. Voor de beoordeling of deze aantasting zwaarder weegt dan het grondrecht wordt naar de feiten van de zaak en de omstandigheden van het geval gekeken. De rechtbank oordeelt dat de handelwijze van betrokkene kan worden aangemerkt als een misstand waarbij Noordkaap belang had om deze aan de kaak te stellen. Het belang van betrokkene weegt volgens de rechter minder zwaar. Het beschikbaar houden van de beelden is onder deze omstandigheden niet onrechtmatig. 

Hof Den Haag 5 oktober 2021, IEF 20225; ECLI:NL:GHDHA:2021:1823 (Selfmade tegen Sumo) Hoger beroep kort geding. Het betreft een filmdocumentaire over het werk van de FIOD, waarbij de documentairemakers het opsporingsonderzoek naar fraude door sushiketen Sumo van dichtbij hebben gevolgd. De documentairemakers hebben daarbij ongeclausuleerd inzage gekregen in alle opsporingsgegevens. In eerste aanleg is Selfmade Films en KRO-NCRV verboden om enige opname met betrekking tot de strafzaak uit te zenden, [IEF 19513]. In hoger beroep wordt onderzocht of en in hoeverre (i) door de voorgenomen uitzending privacybelangen van geïntimeerden worden geschonden, (ii) daarmee een bijdrage wordt geleverd aan het algemeen publiek belang en (iii) een dringende noodzaak tot onmiddellijke uitzending bestaat. Een preventieve beperking van de vrijheid van meningsuiting is niet gerechtvaardigd. De vorderingen van geintimideerden zijn niet toewijsbaar, het bestreden vonnis wordt vernietigd.

Consiglio di Stato 21 april 2021, IEF 20209, RB 3559, IEFbe 3285, IT 3668; C-255/21 (Reti Televisive Italiane) Verzoek om een prejudiciële beslissing. Via MinBuza: De Italiaanse toezichthouder heeft drie zenders van RTI sancties opgelegd wegens het overtreden van de regels omtrent maximale reclametijd per klokuur. Volgens RTI werd in deze tijd ook zelfpromotie gepresenteerd, die bij de berekening niet mee hoeven worden genomen. In het geschil is dan ook aan de orde de vraag of het aanprijzen door de moedermaatschappij van (radio)programma's van de dochter-onderneming rechtmatig is. De verwijzende rechter verwijst in dit verband naar een besluit van de AGCOM, volgens welke de concentratie van televisie- en radio-uitzendingen ertoe kan leiden dat concurrenten worden uitgesloten van de markt. Er worden verschillende prejudiciële vragen gesteld over deze kwestie. De belangrijkste ziet op de vraag of het bestaan van diverse vormen van communicatie ondergebracht in onderling verbonden ondernemingsgroepen ertoe kan leiden dat de omroeporganisatie als groep aan te merken is als één economische eenheid. De overige vragen zien op de maximumzendtijd voor reclame en de gevolgen hiervan als de verschillende ondernemingen inderdaad als één economische eenheid beschouwd moeten worden.