Dossiers

Het is een zeldzaam fenomeen, maar het kan voorkomen: voor een artikel in de krant wordt een persoon -meestal met diens toestemming- gefotografeerd, waarna die foto na een jaar opduikt in een andere krant. In veel gevallen zal een freelance fotograaf worden gevraagd een foto te maken van bepaalde personen over wie het artikel gaat. Het biedt immers een duidelijke context en ondersteuning van het artikel. Wat zegt de Auteurswet over het gebruik van dergelijke foto’s na een eerste publicatie en zou de gefotografeerde -lees, geportretteerde- iets kunnen ondernemen tegen de tweede publicatie indien hij voor het meermalig gebruik van zijn foto geen toestemming heeft verleend? Deze vraag deed zich voor naar aanleiding van een onlangs in Trouw verschenen artikel [Adri Vermaat, Een foto uit NRC na een jaar in Trouw. Kan dat eigenlijk wel, 10 november 2017 (online publiek)]. Een -met toestemming verkregen- foto verscheen in eerste instantie op 21 november vorig jaar in een artikel uit de NRC over een reportage bij aardbevingsschade. Er werd een foto gebruikt van het gezin Winter, die in dat artikel centraal stond. Diezelfde foto van het gezin verscheen vervolgens in een onlangs gepubliceerd artikel van Trouw van 18 oktober in een tamelijk andere context. Dat vonden zij vreemd en ze wilden graag weten hoe dit mogelijk was. Reden om deze bijdrage in te gaan op de relevante aspecten uit de Auteurswet en hoe het gebruik van dergelijke foto’s wettelijk gezien geregeld is.

Rechtbank Noord-Holland 29 maart 2017, IEF 17275; ECLI:NL:RBNHO:2017:1736 (Zense tegen Leskracht). Auteursrecht. Vanuit Leskracht zijn de lesmethodes 'Regenboog Wereldkist' en 'Spectrumbox' ontwikkeld voor het basisonderwijs. In deze lesmethodes bevinden zich verschillende video's, gemaakt door Zense naar aanleiding van ideeën van Leskracht. Zense kreeg voor deze werkzaamheden geen honorarium. Uiteindelijk willen partijen uit elkaar. Zense doet o.a. een beroep op auteursrechten om geldelijke tegemoetkoming te zien. De video's gemaakt voor de Spectrumbox zijn in nauwe samenwerking tussen Zense en Leskracht tot stand gebracht. Leskracht kan niet als producent worden gezien, nu zij bijvoorbeeld niet het kapitaal verschafte. De werken worden aangemerkt als gemaakt onder gezamenlijk makerschap. Ook andere werken met betrekking tot de Spectrumbox worden gezien als gemaakt onder gezamenlijk makerschap. Leskracht is gehouden tot een billijke vergoeding voor de overdracht van de rechten en de exploitatie van deze materialen. T.a.v. de Regenboog Wereldkist wordt geoordeeld dat Zense geen auteursrecht toekomt, nu dit werk al tot stand was gekomen voor het contact van Leskracht met Zense. 

Rechtbank Gelderland 25 oktober 2017, IEF 17272; ECLI:NL:RBGEL:2017:5704 (De Oude Muntkelder tegen Remalin). Exhibitie. De stukken waarvan De Oude Muntkelder inzage/afschrift vordert zijn onvoldoende concreet omschreven, waardoor de bescheiden onvoldoende bepaald zijn. Daarnaast heeft De Oude Muntkelder onvoldoende toegelicht dat zij bekend is met de inhoud van de stukken. Ook heeft De Oude Muntkelder blijk gegeven van haar vermoeden dat de gevraagde bescheiden kunnen leiden het vaststellen van haar rechtspositie. Dit is echter niet de bedoeling van de exhibitieplicht.

Conclusie AG HvJ EU 14 november 2017, IEF 17276; IEFbe 2403; IT 2410; RB 3032; ECLI:EU:C:2017:863 (Schrems tegen Facebook) vgl. IT 1878 . Voor „socinfluencers”, „prosumers” (professionele consumenten) zijn hun persoonlijke accounts op sociale netwerken een onmisbaar instrument voor hun werk. Een consument verliest niet zijn hoedanigheid indien hij – na langdurig gebruik van een particuliere Facebookaccount om zijn rechten uit te oefenen – boeken publiceert, lezingen houdt (soms ook tegen betaling), websites exploiteert, giften inzamelt om de rechten te kunnen uitoefenen. Bevoegdheid in zaken betreffende consumentenovereenkomsten – Begrip ,consument’ – Sociale media –Facebookaccounts en Facebookpagina’s – Cessie van vorderingen door consumenten die woonplaats hebben in dezelfde lidstaat, in een andere lidstaat en in een derde land – Collectief verhaal.

HR 10 november 2017, IEF 17274; ECLI:NL:HR:2017:2844 (Arthur van M. tegen Google). Mediarecht. 81 RO. Eiser vordert onder meer verwijdering van een artikel geplaatst op een misdaadblog met de titel "Peter de Vries mag gestolen materiaal niet uitzenden", waarover de kort gedingrechter besloot dat een samenvattend artikel over een openbaar vonnis niet onrechtmatig is. De blog is geplaatst op een website die door middel van “BLOGGER”, een door Google aangeboden dienst, op het internet is aangesloten. Het Hof overwoog eveneens [IEF 16161] dat de publicatie niet onrechtmatig jegens eiser is. Dan is er ook geen reden om Google bevel te geven tot verwijdering van dit artikel of bevel te geven tot het verschaffen van de NAW-gegevens van de blogger. De Hoge Raad acht dat de in het middel aangevoerde klachten niet tot cassatie kunnen leiden en volgt de conclusie A-G.

Vzr. Rechtbank Den Haag 8 november 2017, IEF 17271; IT&R 2406; ECLI:NL:RBDHA:2017:12864 (Feel Good Radio tegen Vereniging Onafhankelijk Rijswijk). Rectificatie. Feel Good Radio produceert radioprogramma’s voor de Stichting Omroep Rijswijk (SOR). De VOR is een politieke organisatie welke verschillende nieuwsberichten op haar website heeft geplaatst met betrekking tot Feel Good Radio. De VOR heeft onrechtmatig gehandeld jegens Feel Good Radio door het publiceren van de berichtgeving, nu deze feitelijke grondslag missen. De VOR zal voorts worden geboden een rectificatie te plaatsen. 

HvJ EU 11 oktober 2017, IEF 17270; IEFbe 2402; ECLI:EU:C:2017:750 (Cactus). Merkenrecht. In 2009 is een Uniemerkaanvraag ingediend voor een beeldmerk met daarin de woorden CACTUS OF PEACE / CACTUS DE LA PAZ. Tegen deze aanvrage is oppositie ingesteld op basis van eerdere woord-/beeldmerken waarin eveneens het woord CACTUS opgenomen is. De oppositie werd gehonoreerd voor de klassen 31 en 44. Na beroep bij het EUIPO en een beslissing van het Gerecht wordt nu om een hogere voorziening bij het Hof van Justitie gevraagd. Ten eerste is het betoog van het EUIPO dat de arresten IP Translator [IEF 11454] en Praktiker Bau- und Heimwerkermärkte [IEF 10516] onjuist zijn gelezen door het Gerecht niet juist. Een merk dat is ingeschreven vóór deze uitspraken, zoals het woordmerk Cactus (ingeschreven op 18 oktober 2002) en het beeldmerk Cactus (ingeschreven op 6 april 2001), kan niet worden aangetast door deze arresten, voor zover deze slechts zien op nieuwe aanvragen tot inschrijving van Uniemerken. Ten tweede is aan de voorwaarde van „normaal gebruik” van de verordening voldaan als enkel het beeldelement van een samengesteld merk is gebruikt, voor zover het onderscheidend vermogen van dat merk zoals ingeschreven niet wordt gewijzigd. Het Gerecht kan niet worden verweten dat het niet is nagegaan in hoeverre het weggelaten deel, namelijk het woordelement „Cactus”, onderscheidend vermogen had en van belang was in de perceptie van het teken in zijn geheel, terwijl het Gerecht het teken zoals gebruikt in zijn gereduceerde vorm correct heeft vergeleken met het teken zoals het is ingeschreven. Het Gerecht mocht zich beperken tot een onderzoek van de gelijkwaardigheid van de betrokken tekens op visueel en conceptueel vlak.

Op 22 november a.s. vindt de halfjaarlijkse Merken-, Modellen- en Auteursrechtjurisprudentielunch plaats. Joris van Manen spreekt daar over HR Nanada/Golden Earring, Rb Den Haag Tom Kabinet/NUV, Rb Midden-Nederland Spinnin/Garrix, Hof Amsterdam MC&F/ITV . U kunt zich hier opgeven.

Auteursrechtvoorjou.nl is voortgekomen uit een aantal onderwijsprojecten die de Federatie Auteursrechtbelangen de laatste jaren heeft ontwikkeld met diverse onderwijspartners, zoals KlasseTV, Nieuwsbegrip en MediaMasters, in het kader van de bevordering van mediawijsheid van kinderen. Deze projecten zijn ontstaan uit door het ministerie van OCW gesubsidieerde pilots; ook OCW hecht belang aan toegankelijke en positieve informatie voor kinderen over auteursrecht. Kinderen krijgen namelijk in toenemende mate te maken met auteursrechtelijke kwesties, omdat zij zich hoe langer hoe meer in de digitale wereld bewegen en manifesteren.

Het voorstel Wet bescherming bedrijfsgeheimen is naar de Tweede Kamer gestuurd en gepubliceerd. De Afdeling advisering van de Raad van State adviseert het voorstel van wet aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal te zenden, maar wijst op het volgende:

Volgens de memorie van toelichting is het wetsvoorstel voorgelegd aan de Raad voor de rechtspraak voor een uitvoeringstoets.  Deze toets is pas recent verschenen en is inhoudelijk niet verwerkt in het wetsvoorstel dat voor advies bij de Afdeling aanhangig is.  De Afdeling benadrukt nogmaals dat haar rol als adviseur in laatste instantie vergt dat andere adviezen of toetsen beschikbaar en verwerkt zijn op het moment dat een voorstel bij de Afdeling aanhangig wordt gemaakt. Met betrekking tot de uitvoeringstoets van de Raad voor de rechtspraak adviseert de Afdeling dit alsnog te wegen. Indien het advies leidt tot wijzigingen op belangrijke onderdelen, dan adviseert de Afdeling het wetsvoorstel opnieuw voor advies voor te leggen aan de Afdeling als laatste adviseur.