SOMO moet rectificeren wegens onvoldoende feitelijke basis voor persoonsgerichte aantijgingen

Rb. Den Haag 2 september 2025, IEF 22974; ECLI:NL:RBDHA:2025:16353 ([eisers] tegen SOMO). Drie Nederlandse zakenmannen vorderen rectificatie van een SOMO-artikel (22 mei 2025) waarin zij met naam en toenaam worden neergezet als sleutelfiguren achter leveringen door een Indiaas bedrijf aan Israëlische wapenfabrikanten, met verwijzingen naar (medeplichtigheid aan) genocide/oorlogsmisdaden. SOMO beroept zich op art. 10 EVRM (public-watchdog, publiek belang) en op latere aanpassingen van het stuk. De voorzieningenrechter weegt art. 10 EVRM af tegen art. 8 EVRM (bescherming eer, goede naam en persoonlijke levenssfeer) en oordeelt dat de vergaande, persoonsgerichte beschuldigingen onvoldoende feitelijke basis hebben. Cruciaal: de vermeende “douaneaangiften” blijken commerciële Globalwits-overzichten, diverse contactrollen/naamkoppelingen zijn onjuist (zelfs een overleden persoon staat als “Contact2”), en er ontbreekt concrete onderbouwing van persoonlijke, operationele betrokkenheid in 2023–2024; bovendien blijkt één eiser sinds 2022 geen relevante rol meer te hebben en zijn twee eisers slechts non-executive directors. Gezien de zwaarte en impact van de aantijgingen had SOMO meer verificatie en terughoudendheid moeten betrachten; latere correcties nemen de onrechtmatigheid niet weg. Spoedeisend belang is aanwezig.

De rechtbank wijst rectificatie toe met precieze modaliteiten: binnen 48 uur een duidelijk omlijnd rectificatiekader op de NL- en EN-homepage van somo.nl én bovenaan beide (NL/EN) artikelpagina’s, telkens twee weken zichtbaar; daarnaast een nieuw rectificatiebericht op LinkedIn, Instagram en Bluesky met dezelfde tekst (zonder plicht eerdere posts te wijzigen of een IG-bericht te pinnen). Niet-naleving: € 25.000 ineens plus € 5.000 per dag (max. € 100.000). SOMO wordt veroordeeld in de proces- en nakosten (€ 1.763,42 incl. rente). Geen algemeen publicatieverbod: de uitspraak bevestigt dat kritische onderzoeksjournalistiek over onderwerpen van zwaar publiek belang is toegestaan, maar dat ernstige, persoonsgerichte verwijten een deugdelijke en verifieerbare feitelijke basis vergen.

4.15.  Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen, is de voorzieningenrechter van oordeel dat SOMO bij de publicatie van het artikel op 22 mei 2025 niet de vereiste zorgvuldigheid heeft betracht en dat er, alles samengenomen, voldoende reden is om een inperking op de uitingsvrijheid van SOMO toe te staan door SOMO tot een rectificatie te verplichten. SOMO heeft het artikel inmiddels op verschillende punten aangepast (zie 2.26 en 2.27), waaronder de verwijdering van de namen van eisers en het toedichten van een ‘sleutelrol’. Dat is een juiste stap geweest. Toch is er naar het oordeel van de voorzieningenrechter reden voor (en bestaat er bij eisers een belang bij) een beperkte rectificatie door SOMO. Voor de lezers van het artikel is immers niet direct duidelijk waarom SOMO ten opzichte van de oorspronkelijke versie van 22 mei 2025 bepaalde passages heeft aangepast. De namen van eisers zijn bijna een maand na de eerste publicatie van het artikel zichtbaar geweest. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is een beperkte rectificatie aangewezen om de mogelijk nog steeds bestaande nadelige gevolgen van het artikel voor (de reputatie en veiligheid van) eisers te beperken.

4.16.  De voorzieningenrechter zal SOMO bevelen om, voor de duur van twee weken vanaf de dag van betekening van dit vonnis, een rectificatie te plaatsen op haar homepage en bovenaan het artikel. Ook dient SOMO, binnen dezelfde termijn, een rectificatie te plaatsen als nieuw bericht op haar accounts op LinkedIn, Instagram en Bluesky. De voorzieningenrechter ziet geen aanleiding SOMO te bevelen de rectificatietekst toe te voegen aan haar eerdere berichten op LinkedIn, Instagram en Bluesky. Het belang van eisers wordt voldoende gediend met een rectificatie als nieuw bericht. Ook ziet de voorzieningenrechter geen aanleiding om het bericht op Instagram ‘vast te pinnen’. Eisers hebben niet toegelicht waarom dat nodig is. Voor zover eisers meer/andere kanalen dan LinkedIn, Instagram en Bluesky bedoelen, hebben zij niet toegelicht welke kanalen dat zijn. De vordering is in zoverre niet toewijsbaar. De termijn waarbinnen SOMO aan de bevelen moet voldoen, zal de voorzieningenrechter anders dan gevorderd bepalen op 48 uur na betekening van dit vonnis.