Voorjaarsbijeenkomst en ALV van de Vereniging Kunst Cultuur Recht

Op donderdag 25 april 2024 zal de voorjaarsbijeenkomst, tevens algemene ledenvergadering, van de Vereniging Kunst Cultuur Recht plaatsvinden. Het thema van de bijeenkomst zal zijn: Kunst in de openbare ruimte, un ménage à trois? waarbij VKCR lid Marcel de Zwaan (advocaat) en Jeroen Boomgaard (adviseur kunst en openbare ruimte) zullen spreken over de verschillende belangen die hierbij spelen en hoe die flink kunnen botsen. De bijeenkomst zal bij The Embassy of The Free Mind plaatsvinden. Het adres hiervan is Keizersgracht 123, 1015 CJ Amsterdam.

De inloop is vanaf 15:00 en we zullen om 15:15 met de ALV aanvangen.  

Kunst in de openbare ruimte vraagt bij conceptie, geboorte en met het klimmen der jaren de nodige aandacht. De kunstenaar, de opdrachtgever en de burger hebben hier in elke fase een belangrijke rol, maar het samenspel is niet eenvoudig. “Waarom een kunstwerk en geen Cruijfcourt”. “Waarom hier en niet daar”. “Daar gaan mijn parkeerplaatsen, onze gezondheid, mijn bereikbaarheid”. “Slavernij, godslastering, Gasunie, die beelden moeten nu weg” Voldoen bestaande ‘inspraakstructuren’, of zijn er andere platforms nodig om de rol van de burger te kunnen vertolken? Of is geen platform opgewassen tegen de niet zelden asociale socials. In de openbare ruimte, midden op het kruispunt waar de uitingsvrijheid van de burger en van de kunstenaar op elkaar knallen, wanneer geen van beiden voorrang verleent, staat het kunstwerk.

Welke rol heeft de opdrachtgever, veelal de overheid, niet alleen om dat verkeer in goede banen te leiden, maar ook in diens opdrachtrelatie met de kunstenaar; De opdrachtgever bestelt geen product van de plank, maar wil een hoogst originele verrijking van de openbare ruimte veroorzaken, waarin hij de inbreng en behoefte van de burger heeft meegenomen. Wat betekent dat voor het opdrachtgeverschap? En de kunstenaar die zijn geestelijke schepping wil materialiseren en op zijn plek zetten en (ook in stand) -houden, vindt zichzelf terug in allerlei dubbelrollen, maar niet meer als  die  van de creatieve geest waarmee de opdracht werd verkregen.​

Marcel de Zwaan zal in zijn inleiding een beeld schetsen van de problematiek die bij kunst in de openbare ruimte aan de orde komt, om vervolgens te focussen op (aanpassing van) de verhouding tussen opdrachtgever en kunstenaar.

Jeroen Boomgaard zal ingaan op de achtergronden van deze gespannen relatie. Aan de hand van een paar voorbeelden laat hij zien hoe kunstenaars aanvankelijk dachten de openbare ruimte naar hun hand te kunnen zetten en hoe langzamerhand de stem van het publiek dominant geworden lijkt.

Wij, het publiek, mogen meepraten over de kunstwerken die onze omgeving moeten verlevendigen. Maar wat verwachten we nou eigenlijk van die werken? Moeten ze passen bij onze smaak, ons leven weerspiegelen, onze identiteit bevestigen, pleasen, schuren, ons samen brengen in een proces van co-creatie? Of laat het ons allemaal even koud en kijken we nog liever naar de ellende bij Ajax dan naar “de onbegrijpelijke producten van hopeloos overschatte en zwaar overbetaalde kunstenaars die nog geen penseel vast kunnen houden”? Opdrachtgevers vandaag de dag laveren tussen al deze stemmen en stemmingen.

Op de achtergrond speelt echter een fundamenteler debat over de rol van kunst en cultuur in de samenleving. Gaat het om democratisering van de cultuur waarbij van bovenaf wordt besloten wat goed is voor de burger, of besluit die burger bottom-up wat hij aan cultuur wil consumeren in een model dat culturele democratie wordt genoemd. Kunstwerken in de openbare ruimte balanceren op de draad tussen deze twee uitersten. 

Na hun presentatie zullen Marcel en Jeroen in gesprek gaan met elkaar en met de zaal, waarbij u als lid, van harte bent uitgenodigd om niet in de eerste plaats uw juridische, maar juist ook uw burgerhart te doen spreken.