DOSSIERS
Alle dossiers

Overig  

IEF 15646

25.000 voor Van Gaal

Bijdrage ingezonden door Bas Kist, Chiever. Het bedrijf Interbest moet € 25.000,- aan Louis van Gaal betalen als vergoeding voor het gebruik van een foto van Van Gaal in een advertentie tijdens het WK in 2014 [IEF 15624]. In april vorige jaar [IEF 14883] had de rechter al vastgesteld dat de voormalig bondscoach ‘verzilverbare populariteit’ bezit en dat Interbest inbreuk maakte op zijn portretrechten. In hetzelfde vonnis vroeg de rechter Van Gaal de omvang van zijn schade te onderbouwen.

VAN GAAL EIST € 95.000,-

Van Gaal wilde € 95.000,- hebben, terwijl Interbest € 15.000,- ruim voldoende vond. Het feit dat Van Gaal eerder € 75.000,- had gekregen voor zijn medewerking aan een TV-commercial was volgens de rechter niet maatgevend want actieve medewerking aan een commercial is wat anders dan eenmalig gebruik van je portret.

VAN GAAL KRIJGT € 25.000,-

Wel relevant vond de rechter het door Van Gaal aangehaalde voorbeeld van een, niet met name genoemde, BN-er die € 50.000,- kreeg voor ongevraagd gebruik van zijn portret in vier kranten. Daar diende dan wel een afslag op te worden genomen omdat de advertentie slechts één dag in De Telegraaf en een vakblad had gestaan. En zo kwam de rechter uit op €25.000, een bedrag dat Van Gaal volgens zijn advocaat Jurian van Groenendaal over zal maken aan Spieren voor Spieren.

Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad Gebruik foto van Gaal kost 25.000 euro NRC 26-01-2016

IEF 14793

Annotatie Hugenholtz bij arrest Cruijff-Tirion

P.B. Hugenholtz, Annotatie bij Hoge Raad 14 juni 2013 (Cruijff / Tirion-De Jong), NJ 2015-13, nr. 112.
(...) Het Cruijff-arrest [IEF 12766] is belangrijk omdat de Hoge Raad, mede op basis van de rechtspraak van het EHRM, nu ook het commerciële portretrecht situeert binnen de werkingssfeer van art. 8 EVRM. “Juist bij de personen die door hun beroepsuitoefening bekendheid genieten, kunnen commerciële belangen gemoeid zijn bij de openbaarmaking van hun portret. Ook dergelijke belangen vinden onder art. 8 EVRM bescherming […]” (r.o. 3.6.3). De door het portretrecht beschermde zakelijke reputatie (‘verzilverbare populariteit’) is dus ook een aspect van het door art. 8 beschermde persoonlijkheidsrecht. Daarmee doorbreekt de HR het onderscheid tussen de morele en commerciële belangen van de geportretteerde. Beide soorten belangen vinden in art. 8 EVRM bescherming; hiermee zet de HR dus een belangrijke stap in de richting van de stellingen van Cruijff/Dommering.

Maar de Hoge Raad leidt uit de Straatsburgse jurisprudentie geen absoluut portretrecht af. “Niet geldt als uitgangspunt dat voor openbaarmaking steeds voorafgaande toestemming van de geportretteerde is vereist” (r.o. 3.5). Het op art. 8 EVRM geënte portretrecht zal steeds moeten worden afgewogen tegen de in art. 10 EVRM beschermde uitingsvrijheid. Dat had de HR overigens al eerder overwogen in het arrest Ferdi E. [HR 21 januari 1994, NJ 1994/473, m.nt D.W.F. Verkade]. Beide fundamentele rechten zijn in beginsel gelijkwaardig [EHRM 7 februari 2012 (Caroline von Hannover/Duitsland II)].

IEF 14760

Clooney-kloon toegestaan

Bijdrage ingezonden door Bas Kist, Chiever. Espresso Club, een concurrent van Nespresso, heeft zijn eigen George Clooney. In december vorige jaar lanceerde het bedrijf in Israël een nieuwe commercial met David Siegal, een acteur die grote gelijkenis vertoont met George Clooney. In de commercial zie je Clooney-kloon Siegal een winkel van Espresso Club verlaten, terwijl hij zijn verbazing uitspreekt over het feit dat je daar alleen voor de cupjes betaalt en niet voor de machine.

RECHTSZAAK VERLOREN
Nespresso, dat Clooney al jaren kapitalen betaalt om wereldwijd zijn cupjes te promoten, spande een juridische procedure aan, maar verloor deze onlangs kansloos. Volgens de Israëlische rechter bezit Nespresso geen rechten op de persoon George Clooney.

‘DEZE ACTEUR IS NIET GEORGE CLOONEY’
Natuurlijk roept de commercial wel de gedachte op aan Nespresso, maar dat moet je zien als een geoorloofde parodie van een concurrent die een goedkoper en minder elitair alternatief aanbiedt. Bovendien, verwarrend is het niet, want telkens als Siegal in beeld komt verschijnt boven in beeld de tekst: ‘deze acteur is niet George Clooney’.

PORTRETRECHTEN CLOONEY
De commercial blijft dus gewoon op de buis. Nespresso had er misschien goed aan gedaan om Clooney zelf ook als partij in deze zaak te betrekken, zodat ze ook Clooneys portretrechten hadden kunnen inzetten. Die werken soms ook tegen het gebruik van look-alikes.

Dit artikel verscheen eerder in NRC Handelsblad Clooney-kloon toegestaan NRC 12-03-2015

IEF 14435

Kim Kardashian wil alleenrecht op billenselfie

Bijdrage ingezonden door Bas Kist, Chiever. Kim Kardashian, de Amerikaanse society-ster die voornamelijk bekendheid geniet door haar indrukwekkende achterwerk, dreigt in een interessant conflict verwikkeld te raken met fitnessmodel Jen Selter. Tot grote ergernis van Kardashian publiceert Shelter op Instagram voortdurend selfies van haar billen. Shelters’ bilpartij schijnt qua omvang en uiterlijk overeenstemming te vertonen met het achterwerk van Kardashian.

NA PORTRETRECHT NU OOK REET-RECHT?
Kardashian, die meent dat de billenselfie toch een beetje haar domein is, overlegt nu met haar advocaten of zij Shelter kan stoppen. Dat is natuurlijk de vraag. Het lijkt alsof Kardashian meent dat zij in het verlengde van het bekende portretrecht een vergelijkbaar recht voor haar achterwerk bezit, zeg maar een soort reet-recht. Op het eerste gezicht lijkt het Amerikaanse recht daar niet in te voorzien.

AUTEURSRECHT POSE?
Maar helemaal met lege handen staat Kardashian misschien ook weer niet. Een bepaalde originele pose op een foto kan onder het auteursrecht vallen en als Selter die specifieke pose heeft gekopieerd dan zou dat een inbreuk kunnen zijn. Maar dan nog, Kardashian is er duidelijk op uit alle selfies van Selter te weren. Maar een monopolie op de billenselfie in het algemeen zit er niet in, zelfs niet voor iemand als Kardashian.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in NRC Handelsblad Kim Kardashian wil alleenrecht op billenselfie NRC 02-12-2014

IEF 14337

Noriega vangt bot

Bijdrage ingezonden door Bas Kist, Chiever. Manuel Noriega, de voormalige dictator van Panama, krijgt geen schadevergoeding voor het gebruik van zijn personage in de videogame Call of Duty. Dat heeft de rechtbank van Los Angeles op 27 oktober bepaald (pdf).

HOGE BOMEN
Volgens de rechter moet ‘the right of publicity’ van Noriega wijken voor de vrijheid van expressie van de makers van het spel. De rechter laat hierbij nadrukkelijk meewegen dat hoge bomen nu eenmaal veel wind vangen. Dat de ex-dictator zo’n hoge boom is mag blijken uit zijn carrière. Het vonnis geeft een uitgebreide opsomming van alle feiten waarmee Noriega jarenlang het nieuws domineerde: van zijn banden met drugskartels, de illegale wapenleveranties en de aanslag op de US-ambassade in Panama, tot en met de vondst in zijn residentie van foto’s van Hitler en van een gigantische collectie pornografie.

WELKE REPUTATIE?
Wie dit allemaal op zijn kerfstok heeft is een ‘notorious public figure’ en dan moet je niet moeilijk doen over zo’n videogame, aldus de rechter. Bovendien is Noriega niet de hoofdpersoon in het spel: hij speelt een vrij onderschikte rol. En van aantasting van zijn reputatie, zoals de man had betoogd, kan al helemaal geen sprake zijn: welke reputatie?, lijkt de rechter zich af te vragen als hij verwijst naar de indrukwekkende loopbaan van Noriega.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in NRC Handelsblad Noriega vangt bot NRC 31-10-2014

IEF 14236

Manuel Noriega bezorgd over reputatie

Bas Kist, 'Manuel Noriega bezorgd over reputatie', NRC Handelsblad 25 september 2014.
Wie dacht dat Manuel Noriega, de voormalig dictator van Panama, op zijn lauweren rustte heeft het mis. De inmiddels 80-jarige Noriega, die sinds 1990 gevangen zit vanwege drugssmokkel, witwasserij en politieke moorden, is onlangs vanuit zijn cel een rechtszaak gestart tegen Activation Blizzard, de producent van de populaire videogame Call of Duty: Black Ops II.

DEEL VAN DE WINST
In dit spel, dat overigens al in 2012 uitkwam, figureert Noriega als kidnapper, moordenaar en staatvijand nummer 1.Volgens Noriega wordt zijn reputatie door het spel geschaad. Maar wie de stukken goed leest ziet dat het de man toch niet alleen om eerherstel gaat, maar vooral om de centen. Call of Duty is al twee jaar een kaskraker en Noriega wil nu eindelijk ook graag eens een deel van de winst zien. Dan hadden ze maar toestemming moeten vragen, aldus Noriega.

RIGHT TO PUBLICITY
Ondanks het feit dat je je kunt afvragen wat er nog te beschadigen valt aan de reputatie van Noriega, is de ex-dictator misschien toch niet kansloos. Immers, het Amerikaanse recht kent ‘the right to publicity’, waarmee je je kunt verzetten tegen ongeautoriseerd gebruik van je persoon in commerciële uitingen, zoals een videogame.

Bas Kist

IEF 14033

Lindsay Lohan klaagt producent Grand Theft Auto V aan

Bas Kist, 'Lindsay Lohan klaagt producent GTA V aan', NRC 10 juli 2014.
Bijdrage ingezonden door Bas Kist, Chiever. De Amerikaanse actrice Lindsay Lohan is een juridische procedure begonnen tegen het bedrijf Rockstar Games, de producent van de populaire videogame Grand Theft Auto V (GTAV). Volgens Lohan is één van de personages in het spel, Lacey Jonas, een overduidelijke kopie van haar [red. klik afbeelding]. De dame in kwestieis een jonge blonde vrouw in een kledingstijl die we ook van Lohan kennen. Het hoedje, een kort spijkerbroekje, de zonnebril, alles doet aan Lohan denken. Daarnaast vertoont Lacey Jonas, ook op de cover van het spel te zien,andere overeenkomsten met Lohan. Zij is een actrice die voortdurend op de vlucht is voor paparazzi en veelvuldig het woord ‘fuck’ gebruikt, iets Lindsay Lohan klaagt producent Grand Theft Auto V aan wat Lohan ook vaak schijnt te doen.

Verder lijdt Jonas aan anorexia en vraagt tijdens het spel aan mannen in snelle auto’s of zij haar te dik vinden Het feit dat in het spel ook het Chateau Mormont Hotel in Hollywood voorkomt, een hotel waar Lohan zelf een tijdje heeft gewoond, is volgens de actrice het onomstotelijke bewijs dat Lacey Jonas op haar is gebaseerd. Uit de aanklacht die Lohan op 1 juli indiende bij de Supreme Court in New York blijkt dat de actrice meent dat Rockstar Games niet alleen in breuk op haar privacy maakt en haar al kwetsbare imago beschadigt, maar ook over haar rug probeert geld te verdienen. Veel geld, want GTAV, dat sinds september 2013 op de markt is, is een absolute kaskraker.

 

De rechter zal in de eerste plaats moeten bepalen of Lacey Jonas inderdaad een lookalike is van Lohan. Als dit het geval is, zal beoordeeld moeten worden of dit in strijd is met de Amerikaanse privacywet, of dat het misschien toch een geoorloofde parodie is. De makers van GTAV hullen zich vooralsnog in stilzwijgen.

IEF 13983

Dixons - pas je WK-actie aan!

Bijdrage ingezonden door Fulco Blokhuis, Boekx advocaten. Dixons heeft een actie (dixons.nl/windehelft) waarmee ze aanhaakt bij het WK voetbal. Als Nederland het WK wint, krijgt de consument de helft van zijn aankoopbedrag terug. Sympathiek, maar bij de actie plaatst de elektronicawinkel een afbeelding die direct aan Van Persie doet denken; het silhouet van de prachtige kopgoal tegen Spanje. Mag dat? Nee.

Het gebruik van deze nu al iconische houding voor commerciële doeleinden, is een inbreuk op het portretrecht van Van Persie. Dixons profiteert op deze manier namelijk van de verzilverbare populariteit van de voetballer. Bovendien vermoed ik dat er geen toestemming is gevraagd aan de fotograaf van de oorspronkelijke foto. Daarmee wordt er ook inbreuk gemaakt op het auteursrecht van de fotograaf.

Identieke kwestie
Twee jaar terug oordeelde de rechtbank Amsterdam [IEF 11403; IEF 12207] al over een silhouet van een voetballer. Het ging destijds om de straatvoetballer Wasi, wiens silhouet zonder toestemming door kledingmerk Monta was gebruikt. Volgens de rechtbank was hier geen sprake van portretrechtinbreuk. Het silhouet en de lichaamshouding van de figuur op het logo was niet specifiek voor Wasi. De straatvoetballer was dan ook niet als zodanig te herkennen. De afbeelding kon zelfs van iedere willekeurige voetballer zijn, aldus de rechtbank.

Terug naar Van Persie
In zaak Dixons bestaat er geen twijfel over de gelijkenissen tussen Van Persie en het silhouet. Het silhouet en de lichaamshouding van Van Persie zijn wel degelijk zeer herkenbaar. Temeer daar er ook wordt verwezen naar het WK. Bovendien gaat het hier om een volstrekt unieke goal. Dat op social media #persieing een grote vlucht heeft genomen, doet daar niet aan af.

In de Wasi-Monta zaak oordeelde de rechtbank overigens wel dat er inbreuk werd gepleegd op het auteursrecht. De fotograaf Han Lans kreeg een voorschot van € 10.000,-. Dixons doet er dus verstandig aan haar actie aan te passen.

IEF 13281

Vip's in het wild - things got wild

O.M.B.J. Volgenant, Vip's in het wild: things got wild. De Von Hannover-arresten van het EHRM, in: 25 jaar Mediaforum. Een vooruitblik door de achteruitkijkspiegel,  Amsterdam: Otto Cramwinckel 2013.
Bijdrage ingezonden door Otto Volgenant, Kennedy Van der Laan.
Het EHRM heeft de afgelopen jaren in een aantal principiële arresten de grenzen afgebakend voor de roddelpers. VIP’s zijn niet vogelvrij, ook niet als ze zich in het openbaar, gewoon in het wild, vertonen. Twee grondrechten staan lijnrecht tegenover elkaar. Bescherming van het privéleven tegenover persvrijheid. Maar is de fair balance die het EHRM voorschrijft bij de afweging hiervan niet allang ingehaald doordat alles wat in het openbaar gebeurt direct op internet staat?

De boulevardpers en de jacht op prinsessen
Het arrest van het EHRM van 24 juni 2004 in de zaak Von Hannover – Duitsland veroorzaakte veel ophef. Eindelijk werd de roddelpers eens flink aangepakt. Eindelijk werd er juridische bescherming geboden aan prominenten die letterlijk worden opgejaagd door fotografen, gewapend met grote telelenzen. En eindelijk werd er een duidelijk kader gegeven waarbinnen de media zich moeten bewegen als ze gegevens over het privéleven van de internationale jetset en BN-ers willen publiceren. Het publiceren van foto’s die inbreuk maken op de privacy, enkel en alleen om de nieuwsgierigheid van een bepaalde lezersgroep te bevredigen, was niet toegestaan, aldus het EHRM. In de jaren daarna rees de vraag hoe dit arrest geïnterpreteerd moest worden. Wanneer er uitsluitend nog foto’s mogen worden gebruikt als illustratie bij een debat van publiek belang, wat is dat dan precies?

Dit artikel is ingekort, lees hier de gehele bijdrage.

In het wild

Mijn conclusie is dat iedereen die min of meer een public figure is, zich er altijd van bewust moet zijn dat alles wat hij of zij in het openbaar doet – zelfs op privé-plekken die vanaf de openbare weg of vanuit ver weg gelegen gebouwen te zien zijn – op internet en vervolgens in de pers terecht kan komen. Wanneer het een compromitterende situatie betreft zal de belangstelling van het publiek des te groter zijn. Of het EHRM dat nu als een debate of general interest aanmerkt of als het bevredigen van de publieke nieuwsgierigheid is dan een theoretische vraag geworden. Het is geen conclusie waar ik vrolijk van word, integendeel, maar het is vrees ik een fact of life waar VIP’s rekening mee moeten houden. Wesley Sneijder en Yolanthe waanden zich onbespied, toen zij elkaar om 4 uur ’s nachts in een verlaten parkeergarage zoenden. De beelden die daarvan met een beveiligingscamera waren gemaakt zijn op TV uitgezonden. Zij hebben zich daar maar bij neergelegd. Het filmpje staat nog steeds op internet.

In theorie kunnen VIP’s die in het openbaar worden gefotografeerd aanspraak maken op privacybescherming, langs de lijnen die het EHRM in het Von Hannover II-arrest heeft geschetst, met een keurig gebalanceerde afweging tegen de vrijheid van meningsuiting. Maar in de praktijk is die bescherming vaak een lege huls. Voor public figures geldt: Things have gone wild.

Otto Volgenant

IEF 12963

De aantrekkingskracht van Rihanna’s gelaat

G.J.M. Buijnsters en N. van de Berg, De aantrekkingskracht van Rihanna’s gelaat, IE-Forum.nl, IEF 12963
[2013] EWHC 2310 (Ch), [2013] WLR(D) 310. Zie uitspraak hier.
Een redactionele bijdrage van Mark Buijnsters en Nathalie van de Berg, BRight Advocaten


“Ella ella, ay ay ay, under my umbrella”, “Rum pa pa pum, Rum pa pa pum, Rum pa pa pum, man down” en “Please don't stop the, please don't stop the, please don't stop the music”

– diepzinnige en stijlvolle songteksten die wij u uiteraard niet willen onthouden wanneer we het over Rihanna gaan hebben. Maar in dit artikel gaat het niet zozeer om de uptempo popsongs die Robyn Rihanna Fenty (zoals ze echt heet) geregeld aflevert. Een recente uitspraak van de Engelse rechter stipt een heel ander onderwerp aan: mag je zomaar een foto van haar gezicht gebruiken op een T-shirt?

Lees verder